હિંદુ કેલેન્ડર મુજબ, ચતુર્થી વ્રત વર્ષમાં દરેક મહિનામાં બે વાર મનાવવામાં આવે છે. એક શુક્લ પક્ષમાં આવે છે, જ્યારે બીજો કૃષ્ણ પક્ષમાં આવે છે. શુક્લ પક્ષની ચતુર્થી તિથિ વિનાયક ચતુર્થી અને કૃષ્ણ પક્ષની ચતુર્થી તિથિ સંકષ્ટી ચતુર્થી તરીકે ઓળખાય છે.
ધાર્મિક માન્યતા અનુસાર સંકષ્ટી ચતુર્થીના દિવસે ભગવાન ગણેશની પૂજા વિધિપૂર્વક કરવામાં આવે છે. સંકષ્ટી ચતુર્થીના દિવસે પૂજા-અર્ચના કરવાથી ઘરમાંથી નકારાત્મક ઉર્જા દૂર થાય છે અને ઘરમાં શાંતિ જળવાઈ રહે છે. એટલું જ નહીં આ દિવસે બાપ્પાની પૂજા કરવાથી ધન, કીર્તિ અને કીર્તિ પણ પ્રાપ્ત થાય છે.
સંકષ્ટી ચતુર્થીનો શુભ મુહુર્ત
ભાદરવા મહીનાની સંકષ્ટી ચતુર્થીનો શુભ મુહુર્ત 2જી ઓક્ટોબરે છે, જેનો શુભ મુહુર્ત 2 ઓક્ટોબરના રોજ સાંજે 7:36 વાગ્યાથી 3જી ઓક્ટોબર સવારે 6:11 સુધીનો છે. કહેવાય છે કે સંકષ્ટી ચતુર્થીનું વ્રત નિયમ પ્રમાણે કરવું જોઈએ, તો જ વ્યક્તિને તેનું ફળ મળે છે. બ્રહ્મ મુહૂર્ત દરમિયાન સ્નાન, ધ્યાન અને ઉપવાસ કરવાનો સંકલ્પ કરવો જોઈએ. ભગવાન ગણેશને મોદક અથવા લાડુ અર્પણ કરવા જોઈએ. આ દિવસે વિધિ પ્રમાણે પૂજા કરવાથી જીવનની તમામ સમસ્યાઓ દૂર થાય છે.
સંકષ્ટી ચતુર્થીનું મહત્વ
સનાતન ધર્મમાં ગણપતિ બાપ્પાને ખૂબ જ પૂજનીય માનવામાં આવે છે. આ ઉપરાંત ભગવાન ગણેશને પણ શુભ્રતાનું પ્રતિક માનવામાં આવે છે. ભાદરવા મહિનામાં વિઘ્નરાજ સંકષ્ટી ચતુર્થીના ઉપવાસ અને ગણપતિની પૂજા કરવાથી ઘરમાં સુખ-સમૃદ્ધિનો વાસ થાય છે. ચતુર્થીના વ્રતની અસરથી વ્યક્તિના દરેક અવરોધ દૂર થઈ જાય છે. બધી પરેશાનીઓ ટળી જાય છે. સાથે જ પિતૃ પક્ષમાં ચતુર્થી તિથિનું શ્રાદ્ધ પણ આ દિવસે કરવામાં આવે છે.