અર્થશાસ્ત્રીઓનું માનવું છે કે આ અઠવાડિયે રજૂ થનારા સામાન્ય બજેટમાં નવી પેન્શન સિસ્ટમ અને આયુષ્માન ભારત જેવી સામાજિક સુરક્ષા સંબંધિત યોજનાઓ અંગે કેટલીક જાહેરાતો થઈ શકે છે. જો કે આવકવેરા મામલામાં હાલ રાહતની આશા ઓછી છે.. તેમનુ માનવુ છે કે અર્થવ્યવસ્થાને ગતિ આપવા માટે બુનિયાદી માળખા પર જોર, ગ્રામીણ અને કૃષિ સંબંધી વહેચણી વધારવા અને સૂક્ષ્મ અને લઘુ ઉદ્યોગો ને પ્રોત્સાહન આપવા માટે પગલા ઉઠાવવાની શક્યતા છે. નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણ 2024-25 માટે સતત સાતમીવાર અને નરેન્દ્ર મોદીની આગેવાનીવાળી રાષ્ટ્રીય જનતાંત્રિક ગઠબંધન સરકારે ત્રીજા કાર્યકાળવાળી રાષ્ટ્રીય જનતાંત્રિક ગઠબંધન (રાજગ) સરકારના ત્રીજા કાર્યકાળનુ પહેલુ બજેટ મંગળવારે 23 જુલાઈના રોજ લોકસભામાં રજુ કરશે.
બજેટમાં પેન્શન યોજનાઓ પર ભાર મૂકવામાં આવશે
જ્યારે બજેટમાં સામાજિક સુરક્ષા યોજનાઓ અંગેની અપેક્ષાઓ વિશે પૂછવામાં આવ્યું ત્યારે, જાણીતા અર્થશાસ્ત્રી અને નેશનલ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ પબ્લિક ફાઇનાન્સ એન્ડ પોલિસી (NIPFP) ના પ્રોફેસર એનઆર ભાનુમૂર્તિએ કહ્યું, "બજેટમાં NPS અને આયુષ્માન ભારત પર કેટલીક જાહેરાતો અપેક્ષિત છે." પેન્શન યોજનાઓને લઈને રાજ્ય સ્તરે ઘણી ચર્ચા થઈ છે. કેન્દ્ર સરકારે એનપીએસ (નવી પેન્શન સિસ્ટમ) અંગે એક સમિતિની રચના પણ કરી હતી. વડાપ્રધાને આયુષ્માન ભારત વિશે કેટલીક વાતો કહી છે. આવી સ્થિતિમાં, બંને યોજનાઓમાં કેટલીક ઘોષણાઓની અપેક્ષા રાખી શકાય છે. ઉલ્લેખનીય છે કે, લોકસભા ચૂંટણી માટે ભારતીય જનતા પાર્ટીનો ઢંઢેરો જાહેર કરતી વખતે વડાપ્રધાન મોદીએ કહ્યું હતું કે 70 વર્ષથી વધુ ઉંમરના તમામ નાગરિકોને નાણાકીય સહાય આપવામાં આવશે. 5 લાખ સુધીની સહાય મફત સારવાર માટે આયુષ્માન યોજના હેઠળ લાવવામાં આવશે.
તેમણે એમ પણ કહ્યું હતું કે પાર્ટીનું ધ્યાન રોકાણ દ્વારા લોકોનું ગૌરવ અને બહેતર જીવન અને રોજગાર સુનિશ્ચિત કરવા પર છે. NPS અને આયુષ્માન ભારત વિશે, સચિન ચતુર્વેદી, અર્થશાસ્ત્રી અને સંશોધન સંસ્થા RIS (રિસર્ચ એન્ડ ઇન્ફર્મેશન સિસ્ટમ ફોર ડેવલપિંગ કન્ટ્રીઝ) ના ડિરેક્ટર જનરલે જણાવ્યું હતું કે, “આ એક ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ ક્ષેત્ર છે. મુખ્ય કાર્યક્રમો પહેલેથી જ સંપૂર્ણ લક્ષ્ય સુધી પહોંચવાની નજીક છે. આ દિશામાં નવા પગલાંની અપેક્ષા રાખી શકાય છે. આ સંદર્ભે, NIPFP ખાતે પ્રોફેસર લેખા ચક્રવર્તીએ જણાવ્યું હતું કે, “રોગચાળા પછીની નાણાકીય વ્યૂહરચનામાં સામાજિક સુરક્ષા યોજનાઓ મહત્વપૂર્ણ છે. જો કે, આરોગ્ય ક્ષેત્રમાં વીમા યોજનાઓ આ સિસ્ટમને વધુ ખર્ચાળ બનાવે છે. વીમા યોજનાઓને બદલે, અમને મજબૂત આરોગ્ય માળખાકીય સુવિધાઓ અને આરોગ્ય કર્મચારીઓની જરૂર છે.
હેલ્થ ઈન્સ્યોરન્સનું ભારણ ઘટાડવાના પ્રયાસો કરવામાં આવશે
લોકસભાની ચૂંટણીમાં ભાજપને પૂર્ણ બહુમતી ન મળવાની વચ્ચે બજેટમાં કરવેરાના મોરચે રાહત વિશે પૂછવામાં આવતા ભાનુમૂર્તિએ કહ્યું, "મને નથી લાગતું કે ચૂંટણી પરિણામોની સીધી કર નીતિ પર અસર પડશે. "ખાનગી વપરાશ ચિંતાનો વિષય હોવાથી, GST કાઉન્સિલે તેના દર ઘટાડવાનું વિચારવું જોઈએ, ખાસ કરીને જ્યારે કર વસૂલાત રેકોર્ડ સ્તરે પહોંચી ગઈ હોય." ચતુર્વેદીએ એમ પણ કહ્યું હતું કે, "મને નથી લાગતું કે બજેટમાં આ બાબતે કંઈ હશે." ચક્રવર્તી, જેઓ મ્યુનિક સ્થિત ઈન્ટરનેશનલ ઈન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ પબ્લિક ફાઈનાન્સના ગવર્નન્સ મેનેજમેન્ટ બોર્ડના સભ્ય પણ છે, તેમણે કહ્યું કે, "ઘટાડો કરના દરોમાં લોકોને મદદ મળશે અને ગ્રાહકોના હાથમાં નિકાલજોગ આવકમાં વધારો થશે અને તેનાથી વપરાશમાં વધારો થઈ શકે છે. પરંતુ આપણે ધ્યાનમાં રાખવું પડશે કે દેશની વસ્તીનો માત્ર એક નાનો ભાગ (લગભગ ચાર ટકા) આવકવેરો ચૂકવે છે.
બધી સાત પ્રાથમિકતાઓ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાની જરૂર છે
બજેટમાં પ્રાથમિકતાઓ વિશે વાત કરતા, ચતુર્વેદીએ, જેઓ આરબીઆઈ બોર્ડ ઓફ ડિરેક્ટર્સના સભ્ય પણ છે, જણાવ્યું હતું કે, બજેટમાં પહેલેથી જ ઓળખાયેલી તમામ સાત પ્રાથમિકતાઓ, સમાવેશી વૃદ્ધિ, છેલ્લી માઈલ એક્સેસ, ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર અને રોકાણ, ક્ષમતાનો ઉપયોગ, ગ્રીન ગ્રોથ. , યુવાનોએ પાવર અને નાણાકીય ક્ષેત્રના વિસ્તરણ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાનું ચાલુ રાખવું જોઈએ.’’ "આ સંદર્ભમાં, બજેટ માટે ત્રણ પ્રાથમિકતાઓ મહત્વપૂર્ણ છે," તેમણે કહ્યું. પ્રથમ, સંદર્ભ બિંદુ તરીકે મૂડી ખર્ચ સાથે માળખાગત વિકાસ પર સતત ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું. બીજું, ગ્રામીણ અને કૃષિ ફાળવણીને પ્રોત્સાહન આપવું જોઈએ અને છેલ્લે, સૂક્ષ્મ અને નાના સાહસોને વધુ પ્રોત્સાહન આપવું જોઈએ. આ ત્રણ પગલાં માત્ર અન્ય ક્ષેત્રો પર જ હકારાત્મક અસર નહીં કરે પરંતુ અર્થતંત્રમાં રોજગારી પણ વધારશે.
રોજગારીની સાથે વિકાસ પર પણ ધ્યાન આપવામાં આવશે
"વૃદ્ધિ માટે મધ્યમ ગાળાની નીતિઓ સાથે સાતત્ય જાળવી રાખવા અને વિકસિત ભારત તરફ કેટલાક લાંબા ગાળાના સુધારા કરવા પર પ્રાથમિકતા હોવી જોઈએ," ભાનુમૂર્તિએ કહ્યું. આ ઉપરાંત, રાજ્યોના મૂડી ખર્ચને ટેકો આપવા સાથે જાહેર મૂડી ખર્ચ ચાલુ રાખીને અર્થતંત્રના સંભવિત વિકાસ દરને આઠ ટકા સુધી લાવવો જોઈએ, ચક્રવર્તીએ કહ્યું, “આ આર્થિક વૃદ્ધિ વધારવા માટેનું બજેટ હશે. જો કે, નાણાપ્રધાન માટે રાજકોષીય એકત્રીકરણના માર્ગથી ભટકવાનો બહુ ઓછો અવકાશ છે, અન્ય એક પ્રશ્નના જવાબમાં ભાનુમૂર્તિએ જણાવ્યું હતું કે, "બજેટમાં રોજગારની સાથે વિકાસ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાની સંભાવના છે. PLI (પ્રોડક્શન લિંક્ડ ઇન્સેન્ટિવ) સ્કીમથી કોવિડ રોગચાળા દરમિયાન ઉદ્યોગને મદદ મળી છે. હવે એનું મૂલ્યાંકન કરવાની જરૂર છે કે શું તેનાથી રોજગાર નિર્માણમાં પણ મદદ મળી છે. તેનો અર્થ એ કે PLI યોજનાનું મૂલ્યાંકન કરવાની જરૂર છે.