કર્ણાટક વિધાનસભાની 224 સીટો માટે 2615 ઉમેદવારોનુ નસીબ ઈવીએમમાં બંધ થઈ ચુક્યુ છે. 10 મેના રોજ વોટિંગ દરમિયાન મતદાતાઓએ ઉમંગથી મતદાન કર્યુ અને 1957 પછીના બધા રેકોર્ડ તોડી નાખ્યા. ચૂંટણી પંચ મુજબ કર્ણાટકમાં 73.19% મતદાન થયુ છે.
2018ના મુકાબલે અહી લગભગ એક ટકા વધુ વોટિંગ થયુ છે. ગામડામાં 85% અને ઓલ્ડ મૈસૂરમાં 84% વોટિંગ થયુ છે. ચૂંટણી પંચે જણાવ્યુ કે મેલકોટ વિધાનસભા સીટ પર સૌથી વધુ 91% મતદાન થયુ છે. જ્યારે કે બોમનહલ્લીમા સૌથી ઓછુ 47.4% નુ મતદાન થયુ છે.
કર્ણાટકમાં બમ્પર વોટિંગ અને એક્ઝિટ પોલના આંકડાએ રાજકીય પક્ષોના હૃદયના ધબકારા વધારી દીધા છે. ચૂંટણી વિશ્લેષક અમિતાભ તિવારીના મતે, જ્યારે પણ મતદાનની ટકાવારી વધે છે, તે શાસક પક્ષને સૌથી વધુ અસર કરે છે.
ચાલો જાણીએ કર્ણાટકમાં 73 ટકા મતદાનનો અર્થ શું છે અને પરિણામ પર તેની શું અસર થશે.
પહેલા વાત કરીએ રાજધાની બેંગલુરુની
બેંગલુરુ ગ્રામીણમાં સૌથી વધુ 85 ટકા મતદાન નોંધાયું હતું, જ્યારે શહેરી વિસ્તારોમાં 54 ટકા મતદાન થયું હતું. બેંગલુરુ ઝોનમાં કુલ 28 વિધાનસભા બેઠકો છે. એક્સિસ માય ઈન્ડિયાના એક્ઝિટ પોલમાં કોંગ્રેસ બેંગલુરુમાં આગળ છે.
પોલમાં 28માંથી 17 સીટો પર કોંગ્રેસ અને 10 સીટો પર બીજેપીને આગળ દેખાડવામાં આવી છે. બેંગ્લોર ગ્રામીણ જિલ્લામાં 8 વિધાનસભા બેઠકો છે. આ જિલ્લાને કોંગ્રેસ અધ્યક્ષ ડીકે શિવકુમારનો ગઢ માનવામાં આવે છે.
બેંગ્લોરના શહેરી વિસ્તારોને ભાજપનો ગઢ માનવામાં આવે છે. આવી સ્થિતિમાં અહીં મતદાન ઓછું થયું છે. એક્ઝિટ પોલમાં પણ શહેરી વિસ્તારોમાં ભાજપને આગળ દેખાડવામાં આવ્યું છે.
જોકે, વિશ્લેષકોએ શહેરી બેંગલુરુમાં મતદાનની ટકાવારીમાં ઘટાડા અંગે ચિંતા વ્યક્ત કરી છે. ઈન્ફોસીસના સ્થાપક નારાયણ મૂર્તિએ કહ્યું છે કે તે ખૂબ જ દુઃખદ છે.
મધ્ય કર્ણાટકની શું સ્થિતિ છે?
મધ્ય કર્ણાટકને બીએસ યેદિયુરપ્પાનો ગઢ માનવામાં આવે છે, પરંતુ આ વખતે અહીં બમ્પર વોટિંગથી ભાજપની ટેન્શન વધી ગઈ છે. માહિતી અનુસાર, મધ્ય કર્ણાટકમાં લગભગ 75 ટકા મતદાન થયું છે, જે કુલ મતદાન કરતાં 2 ટકા વધુ છે.
બમ્પર વોટિંગની અસર એક્ઝિટ પોલમાં પણ જોવા મળી રહી છે. મધ્ય કર્ણાટકમાં કુલ 35 વિધાનસભા બેઠકો છે. સી-વોટરના એક્ઝિટ પોલ મુજબ, મધ્ય કર્ણાટકમાં કોંગ્રેસને 35માંથી 18થી 22 બેઠકો મળી શકે છે, જ્યારે ભાજપને માત્ર 12થી 16 બેઠકો મળી શકે છે.
ત્રીજી મોટી પાર્ટી જેડીએસ 0 થી 2 અને એક સીટથી બીજી સીટ પર જતી જોવા મળી રહી છે. 2018માં ભાજપે અહીં 24 બેઠકો જીતી હતી.
સેન્ટ્રલ કર્ણાટકમાં વોટિંગ ટકાવારીની વાત કરીએ તો સી-વોટર મુજબ અહીં કોંગ્રેસને 44 ટકા, ભાજપને 29 ટકા અને જેડીએસને 10 ટકા વોટ મળી શકે છે.
તટીય કર્ણાટકની સ્થિતિ શું છે?
હિજાબ અને પીએફઆઈ વચ્ચેનો વિવાદ કર્ણાટકના દરિયાકાંઠાના વિસ્તારથી જ શરૂ થયો હતો. ઉડુપી માત્ર કોસ્ટલ કર્ણાટકમાં આવે છે. કર્ણાટકના તટીય પ્રદેશમાં કુલ 21 વિધાનસભા બેઠકો છે. મિશ્ર વસ્તી ધરાવતું તટીય કર્ણાટક ભાજપનો ગઢ રહ્યો છે.
તટીય કર્ણાટકમાં આ વખતે 75 ટકા મતદાન થયું છે. સી-વોટરના એક્ઝિટ પોલ મુજબ અહીંની 21 બેઠકોમાંથી ભાજપને 15થી 19 બેઠકો મળી શકે છે, જ્યારે કોંગ્રેસને માત્ર 2થી 6 બેઠકો મળવાની આશા છે.
2018માં પણ ભાજપે 21માંથી 18 બેઠકો જીતી હતી. તટીય કર્ણાટક જીતવા માટે કોંગ્રેસે આ વખતે અલગથી 10 મુદ્દાની યોજના જાહેર કરી હતી.
જો કે, એસડીપીઆઈની ચૂંટણી લડવી એ શરૂઆતથી જ કોંગ્રેસ માટે નુકસાનકારક માનવામાં આવી રહ્યું છે. એસડીપીઆઈ લગભગ 16 બેઠકો પર ચૂંટણી લડી રહી છે.
દેવગૌડાના રાજગઢ જૂના મૈસુરની હાલત
ભૂતપૂર્વ વડા પ્રધાન એચડી દેવગૌડાના ગઢ એવા જૂના મૈસૂરમાં આ વખતે કોંગ્રેસ અને ભાજપે પોતાની પૂરી તાકાત લગાવી દીધી હતી. કોંગ્રેસ વતી ડીકે શિવકુમાર અને ભાજપ વતી વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ કમાન સંભાળી હતી.
આ વખતે જૂના મૈસૂરમાં 84 ટકા મતદાન થયું છે. અહીં કુલ 55 વિધાનસભા બેઠકો છે, જે અન્ય ઝોન કરતા ઘણી વધારે છે. સી-વોટરના એક્ઝિટ પોલમાં અહીં ભાજપની સ્થિતિ દયનીય ગણાવવામાં આવી છે.
સર્વે મુજબ 55 બેઠકોમાંથી કોંગ્રેસને મહત્તમ 28થી 32 બેઠકો મળી શકે છે. બીજા નંબર પર જેડીએસને 19થી 23 સીટો મળવાનો અંદાજ છે. કહેવાય છે કે ભાજપને શૂન્યથી ચાર બેઠકો મળશે.
જો ઓલ્ડ મૈસુરમાં વોટિંગ અને એક્ઝિટ પોલ સાચા સાબિત થશે તો જેડીએસને સૌથી મોટો ફટકો પડી શકે છે.
હૈદરાબાદ કર્ણાટકમાં કેવી છે સ્થિતિ?
હૈદરાબાદ કર્ણાટકમાં કુલ 31 વિધાનસભા બેઠકો છે. તેને કોંગ્રેસના રાષ્ટ્રીય અધ્યક્ષ મલ્લિકાર્જુન ખડગેનો ગઢ માનવામાં આવે છે. સિદ્ધારમૈયા અને ખડગેએ અહીં કોંગ્રેસ માટે મોરચો રાખ્યો હતો.
આ વખતે હૈદરાબાદ કર્ણાટકમાં 65 ટકા મતદાન થયું છે. એક્ઝિટ પોલના પરિણામો પર પણ મતદાનની અસર જોવા મળી રહી છે. સી-વોટર મુજબ હૈદરાબાદ કર્ણાટકમાં કોંગ્રેસને 13થી 17 બેઠકો, ભાજપને 11થી 15 બેઠકો, જેડીએસને 0થી 2 બેઠકો અને અન્યને 0થી 3 બેઠકો મળી શકે છે.
એક્સિસ માય ઈન્ડિયાના સર્વેમાં હૈદરાબાદ કર્ણાટક ક્ષેત્રમાં કોંગ્રેસને મોટી લીડ દેખાડવામાં આવી છે. એક્સિસ માય ઈન્ડિયાના જણાવ્યા અનુસાર અહીં ભાજપ કોંગ્રેસની સરખામણીમાં માત્ર 25 ટકા સીટો જીતી શકશે.
હવે વાત મુંબઈ કર્ણાટકની
કર્ણાટકનો મુંબઈ વિસ્તાર તાજેતરમાં સરહદ વિવાદને કારણે ચર્ચામાં આવ્યો હતો. મુંબઈ-કર્ણાટક પ્રદેશમાં લગભગ 50 વિધાનસભા બેઠકો છે. આ વખતે અહીં 75 ટકાથી વધુ મતદાન થયું છે.
મુંબઈ-કર્ણાટક વિસ્તારમાં ભાજપે પ્રહલાદ જોશી અને કોંગ્રેસે સિદ્ધારમૈયાને મેદાનમાં ઉતાર્યા હતા. 2018ની ચૂંટણીમાં ભાજપે આ પ્રદેશમાં 30 બેઠકો જીતી હતી, જ્યારે કોંગ્રેસ 16 બેઠકો પર ઘટી હતી.
આ વખતે વોટ ટકાવારીમાં વધારાને કારણે કોંગ્રેસને મોટા અપસેટની અપેક્ષા છે. એક્ઝિટ પોલ પણ આ આશાને સમર્થન આપી રહ્યા છે. સી વોટરના એક્ઝિટ પોલમાં ભાજપને 24થી 28 અને કોંગ્રેસને 22થી 26 બેઠકો મળવાની ધારણા છે. તે જ સમયે, જેડીએસ અને અન્યને એક-એક સીટ મળી શકે છે.
જ્યારે જ્યારે મતદાનની ટકાવારી વધી ત્યારે-ત્યારે બદલાઈ સરકાર
કર્ણાટકમાં છેલ્લી 2 ચૂંટણીઓમાં મતદાનની ટકાવારી વધ્યા બાદ સરકાર બદલાઈ. 2013માં કર્ણાટકમાં લગભગ 71 ટકા મતદાન થયું હતું. ચૂંટણીના પરિણામો આવતાં જ ભાજપ સત્તામાંથી બહાર થઈ ગઈ હતી. 2013માં કોંગ્રેસને 122, ભાજપ અને જેડીએસને 40-40 બેઠકો મળી હતી.
ચૂંટણી બાદ કોંગ્રેસે સિદ્ધારમૈયાને મુખ્યમંત્રી બનાવ્યા. 2018ની ચૂંટણીમાં પણ મતદાનની ટકાવારી વધવાને કારણે સરકાર બદલાઈ. 2018ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં લગભગ 72 ટકા વોટ પડ્યા હતા. આ ચૂંટણીમાં કોંગ્રેસ બીજી સૌથી મોટી પાર્ટી બની.
એક ટકા વોટ વધવાની અસર ભારે હતી. કોંગ્રેસ 122થી 80 અને ભાજપ 40થી 104 પર પહોંચી ગઈ છે. 2013ની સરખામણીમાં જેડીએસને નુકસાન થયું હતું અને પાર્ટી 37 સીટો જીતવામાં સફળ રહી હતી.
2018માં વોટ ટકાવારીની દૃષ્ટિએ કોંગ્રેસને સૌથી વધુ 38 ટકા વોટ મળ્યા હતા, જ્યારે બીજેપીને 36 અને જેડીએસને 18 ટકા વોટ મળ્યા હતા.
વોટ ટકાવારીમાં વધારો કેટલો અસરકારક છે?
224 સભ્યોની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં લગભગ 100 સીટો પર કોંગ્રેસ, ભાજપ અને જેડીએસ વચ્ચે ત્રિકોણીય મુકાબલો છે. આવી સ્થિતિમાં આ બેઠકો પર જીત અને હારનો તફાવત પણ ઘણો ઓછો રહે છે. વોટ ટકાવારીમાં વધારો થવાનું નુકસાન ત્યાં બેઠેલા પક્ષોને જ થશે. ચૂંટણીમાં જે પણ જીતે કે હારે, પરંતુ ભાજપ અને કોંગ્રેસ વચ્ચે મતની ટકાવારીનું માર્જિન માત્ર 2-3 ટકા જ રહે છે. જો વોટ ટકાવારી વધશે તો તેનો ફાયદો વિરોધ પક્ષને ચોક્કસ મળશે.
એક્ઝિટ અને સર્વે પોલમાં ભ્રષ્ટાચારને સૌથી મોટો મુદ્દો ગણાવવામાં આવ્યો છે. આવી સ્થિતિમાં વોટ ટકાવારીમાં વધારાની સીધી અસર સત્તાધારી ભાજપ પર પડી શકે છે.
જીત પર દરેકનો પોત પોતાનો દાવો
બીએસ બોમાઈ, કર્ણાટકના મુખ્યમંત્રી - એક્ઝિટ પોલ હંમેશા સાચા હોતા નથી. આપણે 13મી મેના રોજ ચોક્કસ પરિણામોની રાહ જોવી જોઈએ. સમગ્ર ગ્રાઉન્ડ રિપોર્ટમાં ભાજપને સ્પષ્ટ બહુમતી મળી છે. અમે આ વખતે સ્પષ્ટ બહુમતી સાથે સરકારમાં પાછા આવી રહ્યા છીએ.
મલ્લિકાર્જુન ખડગે, કોંગ્રેસ અધ્યક્ષ - કોંગ્રેસ સરકાર પૂર્ણ બહુમત સાથે આવી રહી છે. અમારી માહિતી મુજબ કર્ણાટકમાં કોંગ્રેસને 130થી વધુ સીટો મળી રહી છે. કોંગ્રેસને સરકાર બનાવવા માટે અન્ય પક્ષોની જરૂર નથી.
એચડી કુમારસ્વામી, પૂર્વ સીએમ- મને હજુ પણ 50 સીટો જીતવાનો વિશ્વાસ છે. આ વખતે હું તે પક્ષ સાથે જઈશ જે મારી શરતો પૂરી કરી શકશે. જેડીએસ ચૂંટણીના પરિણામો બાદ વધુ નિર્ણય લેશે.
પોલ ઓફ એક્ઝિટ પોલમાં શું છે?
કર્ણાટક ચૂંટણી બાદ લગભગ 10 એજન્સીઓએ તેમના એક્ઝિટ પોલ જાહેર કર્યા છે. જેમાં સી-વોટર, એક્સિસ માય ઈન્ડિયા, ટુડેઝ ચાણક્ય, જન કી બાત, પોલસ્ટ્રેટ, સીજીએસ અને પી-માર્કસનો સમાવેશ થાય છે. કુલ 9 એક્ઝિટ પોલમાંથી 4 એક્ઝિટ પોલમાં કોંગ્રેસની સરકાર બની છે અને 1 એક્ઝિટ પોલમાં ભાજપની સરકાર જોવા મળી છે.
5 એક્ઝિટ પોલમાં ત્રિશંકુ વિધાનસભાની આગાહી કરવામાં આવી છે. એક્ઝિટ પોલના પોલમાં કોંગ્રેસને 102, ભાજપને 91 અને જેડીએસને 23 સીટો મળી રહી છે. એક્ઝિટ પોલના પોલમાં અન્યને 0-5 સીટ આપવામાં આવી છે.
એક્ઝિટ પોલ મુજબ 2018ની જેમ કોઈ પણ પક્ષ પૂર્ણ બહુમતી મેળવી શકશે નહીં. આવી સ્થિતિમાં ફરી એકવાર પૂર્વ વડાપ્રધાન દેવેગૌડા અને તેમના પુત્ર કુમારસ્વામીની ભૂમિકા મોટી બની શકે છે.
2004 અને 2018માં જ્યારે ત્રિશંકુ વિધાનસભા હતી ત્યારે દેવેગૌડાએ કર્ણાટકમાં સરકાર બનાવવામાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવી હતી. તેમના પુત્ર કુમારસ્વામી ઓછી બેઠકો હોવા છતાં બે વખત કર્ણાટકના મુખ્યપ્રધાન રહી ચૂક્યા છે.