World Tuberculosis (TB) Day 2024: ‘વિશ્વ ટીબી અથવા ક્ષય રોગ દિવસ’ (World TB Day) દર વર્ષે 24 માર્ચે ઉજવવામાં આવે છે. તેનો હેતુ લોકોને ટીબી(Tuberculosis)વિશે જાગૃત કરવાનો તેમજ તેને થતો અટકાવવાનો છે. વધુમાં, લોકો પર તેની ખતરનાક અસરો વિશે જનજાગૃતિ અને સમજણ વધારવાની જરૂર છે, પછી તે સ્વાસ્થ્ય સંબંધિત હોય કે સામાજિક-આર્થિક. આ જ કારણ છે કે 'વિશ્વ ટીબી દિવસ' નિમિત્તે જાગૃતિ અભિયાન ચલાવવાની સાથે સાથે અનેક કાર્યક્રમોનું આયોજન કરવામાં આવે છે. કોવિડ 19 કટોકટીની વચ્ચે, 'વિશ્વ ટીબી દિવસ' એ રોગથી પ્રભાવિત લોકો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાની અને ટીબીના પીડિતો અને મૃત્યુને સમાપ્ત કરવા માટે ઝડપી પગલાં લેવાની હાકલ કરવાની એક શ્રેષ્ઠ તક છે. જો કે 2000 થી વિશ્વભરમાં 66 મિલિયન લોકો ટીબીથી બચી ગયા છે, કોવિડ-19 રોગચાળાએ તે લાભોને ઉલટાવી દીધા.
એક દાયકામાં પ્રથમ વખત 2020માં ટીબીથી થતા મૃત્યુમાં વધારો થયો છે. પૂર્વીય યુરોપ, આફ્રિકા અને મધ્ય પૂર્વમાં સંઘર્ષોએ ત્યાં રહેતી સંવેદનશીલ વસ્તીની પરિસ્થિતિને વધુ વણસી છે.
વિશ્વ ટીબી ડે નો ઇતિહાસ
24 માર્ચ, 1882ના રોજ જર્મન ચિકિત્સક અને માઇક્રોબાયોલોજિસ્ટ રોબર્ટ કોચ(Dr. Robert Koch)એ ટીબી બેક્ટેરિયમ એટલે કે જીવાણુ માયકોબેક્ટેરિયમ ટ્યુબરક્યુલોસિસ (Mycobacterium Tuberculosis)ની શોધ કરી હતી. પાછળથી તેમની શોધ ટીબીના નિદાન અને સારવારમાં ખૂબ મદદરૂપ સાબિત થઈ. આ યોગદાન માટે, આ જર્મન માઇક્રોબાયોલોજિસ્ટને 1905 માં નોબેલ પુરસ્કાર એનાયત કરવામાં આવ્યો હતો. આ જ કારણ છે કે વિશ્વ આરોગ્ય સંસ્થા (WHO) દર વર્ષે ટીબીના સામાજિક, આર્થિક અને હાનિકારક પરિણામો અંગે વિશ્વમાં જનજાગૃતિ ફેલાવવા અને વિશ્વમાંથી ટીબીને નાબૂદ કરવાના પ્રયાસોને વેગ આપવા માટે આ દિવસની ઉજવણી કરે છે.
વિશ્વ ટીબી દિવસ 2024 ની થીમ
આ વર્ષે 'વિશ્વ ટીબી દિવસ 2024' ની થીમ છે 'હા આપણે ટીબી નો અંત લાવી શકીએ છીએ'(Yes we can end TB)’છે. . ઉલ્લેખનીય છે કે 2020 માં ટીબીનું નિદાન (Diagnostics), સારવાર અને નિવારણ (prevention)ઉપર વૈશ્વિક ખર્ચ 2024 સુધીમાં વાર્ષિક US$13 બિલિયનના વૈશ્વિક લક્ષ્યાંકના અડધા કરતા ઓછો હતો, જ્યારે કે રિસર્ચ અને ડેવલોપમેંટ માટે દર વર્ષે યુએસ ડોલર 1.1 બિલિયનની વધુ જરૂર પડે છે.