01 ફેબ્રુઆરી 2021 ના રોજ કેન્દ્રીય નાણાં પ્રધાન નિર્મલા સીતારમણ સંસદ ભવનમાં 2021-21 નું બજેટ રજૂ કરશે. અર્થશાસ્ત્રીઓ માને છે કે 90 ના દાયકા પછી પૂર્ણ બજેટ માટે આ સૌથી મોટો પડકાર હશે. સરકારી તિજોરી ખાલી છે. કોવિડ -19 એક પર્વત પડકાર છે અને બેરોજગારી મધ્યમ વર્ગને ભારે બોજ હેઠળ લાવી છે. માળખાગત વિકાસ દ્વારા અસંગઠિત ક્ષેત્રને રાહત આપવાનું પડકાર છે, ત્યાં માઇક્રો, સ્મોલ અને મીડિયમ (એમએસએમઇ) ને વેગ આપવાનો લક્ષ્યાંક પણ છે. આવી સ્થિતિમાં, અર્થશાસ્ત્રીઓનો અંદાજ છે કે રાજકોષીય ખાધ 7-8 ટકાને પાર કરી શકે છે.
દેશનો મધ્યમ વર્ગ મુખ્યત્વે રોજગાર ધરાવે છે. તેની સામે રોજગારનું સંકટ સતત વધી રહ્યું છે. ખર્ચ અને જીવન નિર્વાહનો પડકાર વધી રહ્યો છે. સ્વદેશી જાગરણ મંચના સહ કન્વીનર અને અર્થશાસ્ત્રી અશ્વની મહાજન પણ માને છે કે એમએસપી અને એમઆરપી વચ્ચે મધ્યમ વર્ગ અટવાઈ રહ્યો છે.
સ્થાવર મિલકત, ઉત્પાદન, માળખાકીય સુવિધાઓ પણ જરૂરી છે
સ્થાવર મિલકત વેપારીઓનું કહેવું છે કે સરકારે લોકોને મકાનો ખરીદવા માટે ક્રેડિટ લિંક્ડ સબસિડી સ્ટીમ (સીએલએસએસ) સાથે જોડવું જોઈએ. ઘરના લોકોના સ્વપ્નને પૂર્ણ કરવા માટે આ જરૂરી છે. સીએલએસએસ હેઠળ સબસિડી મર્યાદામાં વધારો. નાઈટ ફ્રેન્ક ઇન્ડિયાના સીએમડી શિશર બૈજલના જણાવ્યા મુજબ, જ્યારે આવું થાય ત્યારે જ સ્થાવર મિલકત પર કાબૂ મેળવી શકાય છે અને તેના દ્વારા કામદારો, મજૂરો, મધ્યમ વર્ગ અને અન્ય લોકોને મોટી રાહત મળી શકે છે.
ઘણા ઉદ્યોગો અને સંગઠનોએ કેન્દ્ર સરકારને તેમના સૂચનો મોકલ્યા છે. આમાં ટેક્સ ઘટાડવાની માંગને મુખ્ય રીતે રાખવામાં આવી છે. અશ્વિની મહાજન કહે છે કે સરકારને ચીન કરતા પણ મોટો પડકારનો સામનો કરવો પડે છે. આત્મનિર્ભર ભારત અને મેક ઇન ઇન્ડિયાને વાસ્તવિકતા બનાવવી. તેથી, કેન્દ્ર સરકારે રાજકોષીય ખાધની પરવા ન કરવી જોઈએ અને કેટલાક કડક નિર્ણયો લેવા જોઈએ.
ખૂબ અપેક્ષા નથી ...
અર્થશાસ્ત્રી સૌમ્યકાંતિ ઘોષે અમર ઉજાલાને કહ્યું કે લોકોએ વધારે અપેક્ષા ન રાખવી. આ બજેટ પડકારજનક છે અને સરકારનું આવક સંગ્રહ નબળું રહ્યું છે. તેના હાથ ખૂબ જ કડક છે. જ્યારે પડકારો વિશાળ છે. ડો. સારથી આચાર્ય કહે છે કે બે પડકારો સૌથી મોટા છે. પ્રથમ કોવિડ -19 ના પડકારને હરાવવાનું છે, બીજું રોજગારની તકોમાં વધારો કરવો છે. જ્યારે નાના, નાના અને મધ્યમ ધોરણનાં ઉદ્યોગો 2019 માં ચાલવાનું શરૂ કરશે ત્યારે જ આ શક્ય છે. મેન્યુફેક્ચરિંગ સેક્ટરમાં થોડી તેજી આવી હતી.
જોકે, પેટ્રોલિયમ પેદાશોના ભાવમાં વધારો થવાનું કારણ સારથિ સમજી શક્યું નથી. સારથીના મતે આંતરરાષ્ટ્રીય બજારમાં ક્રૂડ ઓઇલની કિંમતમાં ઘટાડો થઈ રહ્યો છે, આપણે અહીં વધારો કરી રહ્યા છીએ. જ્યારે આવું થાય છે, ત્યારે આયાતમાં વધારો થવાની સંભાવના છે. આ સ્થિતિ મેક ઇન ઇન્ડિયા માટે મોટો આંચકો છે. તેથી, એક પડકાર એ છે કે તેને સૂત્રો સાથે જમીન પર લાવો. મને લાગે છે કે સરકારે નાણાકીય ખાધ લીધા વિના ખર્ચ વધારવો પડશે.
આઇએમએફ, વર્લ્ડ બેંકે ધ્યાન આપવાની જરૂર નથી. કૃષિ અર્થવ્યવસ્થાને પણ ધાર આપવી પડશે. કાપડ ઉદ્યોગને મુશ્કેલીઓ દૂર કરવી પડશે. તે પછી જ મૂડી પ્રવાહની સ્થિતિ દેખાશે અને તેની અસર અર્થવ્યવસ્થાના વિકાસમાં જોવા મળશે.
આજે રાત્રે 12 વાગ્યાથી 'ફલાન' અટકશે નહીં!
ડો. સારથી આચાર્યએ કેન્દ્ર સરકારના મોટા નિર્ણય પર સવાલ ઉઠાવ્યા છે. અમર ઉજાલા સાથેની વાતચીતમાં તેઓ કહે છે કે આ સિસ્ટમ રાત્રે 12 વાગ્યાથી બંધ કરી દેવી જોઈએ, તેમને ચાલુ જેવી નીતિઓમાંથી બહાર આવવું પડશે. અમે તેનો ભોગ લીધો છે. ગૃહકાર્ય વિના, વ્યવસ્થિત તૈયારી અંગેના કોઈપણ નિર્ણયથી અર્થતંત્ર પર વિપરીત અસર પડી છે. તેથી અહીં પાઠ લેવાની જરૂર છે. રાતોરાત ચોખા ઉગાડશો નહીં, વૈકલ્પિક ખેતી અપનાવો કારણ કે પ્રયોગ ચાલતો નથી.
એકતરફી રીતે બજાર ખોલવાની અને તેને સોંપી દેવાયેલી દરેક કામગીરી કરવાની નીતિને સરકારે પણ ટાળવી જોઈએ. હવે ઇ-કૉમર્સનો પ્રશ્ન એ છે કે ખુલ્લી અર્થવ્યવસ્થામાં, આપણે વિશ્વનો અભિગમ બદલી શકતા નથી, પરંતુ તેને નિયંત્રિત અને સંચાલિત કરી શકાય છે. આપણે યુરોપ જેવા સુદૂરથી આયોજિત અભિગમ અપનાવવો જોઈએ.
ગૂગલ જેવી કંપનીઓ પાસેથી ટેક્સ વસૂલવા માટે સરકારે નીતિ બનાવવી જોઈએ
સ્વદેશી જાગરણ મંચના અશ્વિની મહાજન કહે છે કે મેક ઇન ઈન્ડિયાની દ્રષ્ટિ સ્વનિર્ભર ભારત હોવી જોઈએ. ચીનથી આયાત ઘટાડવાની નીતિ ઉપર નક્કર પગલા લઈને આવવાનું પડકાર હજી પૂરું થયું નથી. તેનો માર્ગ-નકશો 2020-21 ના બજેટમાં આવવો જોઈએ. ગૂગલ જેવી કંપનીઓ પાસેથી ટેક્સ વસૂલવામાં સરકારે સંવેદનશીલ રહેવું પડશે. આ કંપનીઓ વિદેશમાં બિલ આપીને ભારતમાં નફો કરે છે.
ભારતમાં 100-200 કરોડનું બિલિંગ કર ભરવાનું ટાળે છે. વિદેશમાં બિલિંગ ત્યાં જ કર ચૂકવે છે. અહીં જીએસટીમાં ગેરવર્તણૂંક જોવા મળી રહી છે. આ કંપનીઓએ ન્યૂનતમ વૈકલ્પિક કર લાદવો જોઈએ. નાણાં પ્રધાને આ દિશામાં નક્કર પગલાં ભરવા પડશે. લોકો માટે રોજગાર, આવક વધારવાના પ્રયત્નો થશે. તો જ મધ્યમ વર્ગ બોજમાંથી બહાર આવશે.