World Television Day - વિશ્વ ટેલિવિઝન દિવસ દર વર્ષે 21 નવેમ્બરે ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસની ઉજવણીનો ઉદ્દેશ્ય સમગ્ર વિશ્વમાં ટેલિવિઝનના મહત્વને ઉજાગર કરવાનો છે. ટેલિવિઝન એ એક એવું માધ્યમ છે જે લોકોને મનોરંજન, શિક્ષણ અને માહિતી પૂરી પાડે છે. તે વિશ્વભરના લોકોને એકબીજા સાથે કનેક્ટ થવા અને જાણવામાં મદદ કરે છે.
વિશ્વ ટેલિવિઝન દિવસ
યુનાઈટેડ નેશન્સ (UN) દ્વારા 1996 માં વિશ્વ ટેલિવિઝન દિવસની ઉજવણી શરૂ કરવામાં આવી હતી. તે જ વર્ષે, યુનાઇટેડ નેશન્સે પ્રથમ વર્લ્ડ ટેલિવિઝન ફોરમનું પણ આયોજન કર્યું હતું. આ ફોરમમાં, વિશ્વભરના મીડિયા હસ્તીઓએ ટેલિવિઝનના વધતા મહત્વ વિશે ચર્ચા કરી. ત્યારથી, સંયુક્ત રાષ્ટ્રની જનરલ એસેમ્બલીએ દર વર્ષે 21 નવેમ્બરને વિશ્વ ટેલિવિઝન દિવસ તરીકે ઉજવવાનું નક્કી કર્યું.
વિશ્વ ટેલિવિઝન દિવસ નિમિત્તે વિશ્વભરમાં અનેક કાર્યક્રમોનું આયોજન કરવામાં આવે છે. આ કાર્યક્રમોમાં ટેલિવિઝન કાર્યક્રમોનું સ્ક્રીનીંગ, ટેલિવિઝન પત્રકારત્વ પર ચર્ચાઓ અને ટેલિવિઝનની સામાજિક અને સાંસ્કૃતિક અસર પર ચર્ચાઓનો સમાવેશ થાય છે. ગ્લોબલ ટીવી ગ્રુપે વર્ષ 2023 માટે "Accessibility" થીમ પસંદ કરી છે. આ થીમનો અર્થ એ છે કે ટીવી બધા માટે સુલભ હોવું જોઈએ.
ભારતમાં ટીવીનો ઇતિહાસ
ભારતમાં ટીવીનો ઈતિહાસ 1959માં શરૂ થાય છે, જ્યારે દિલ્હીમાં ભારતનું પ્રથમ ટેલિવિઝન સ્ટેશન "ટેલિવિઝન ઈન્ડિયા" ની સ્થાપના કરવામાં આવી હતી. આ સ્ટેશનની સ્થાપના યુનેસ્કોની મદદથી કરવામાં આવી હતી અને શરૂઆતમાં અઠવાડિયામાં બે દિવસ માત્ર એક કલાક માટે જ પ્રસારણ થતું હતું.
1965 માં, ટેલિવિઝન ઇન્ડિયાનું નામ બદલીને "દૂરદર્શન" રાખવામાં આવ્યું અને દરરોજ પ્રસારણ કરવાનું શરૂ કર્યું. દૂરદર્શન એ ભારતની પ્રથમ સાર્વજનિક ટેલિવિઝન ચેનલ હતી અને તે ટૂંક સમયમાં ભારતની સૌથી લોકપ્રિય ટેલિવિઝન ચેનલ બની ગઈ.
1970ના દાયકામાં ભારતમાં ખાનગી ટેલિવિઝન ચેનલોની શરૂઆત થઈ. પ્રથમ ખાનગી ટેલિવિઝન ચેનલ, "ઇન્ડિયા ટીવી", 1989 માં શરૂ થઈ. ત્યારબાદ અન્ય ઘણી ખાનગી ટેલિવિઝન ચેનલો શરૂ કરવામાં આવી, જેણે ભારતમાં ટેલિવિઝન બજારને સ્પર્ધાત્મક બનાવ્યું.
આજે ભારતમાં સેંકડો ટેલિવિઝન ચેનલો અસ્તિત્વમાં છે. આ ચેનલો સમાચાર, મનોરંજન, રમતગમત, શિક્ષણ અને ધાર્મિક કાર્યક્રમો સહિત ઘણાં વિવિધ પ્રકારના કાર્યક્રમોનું પ્રસારણ કરે છે.
ભારતમાં નેવુંના દાયકાના લોકપ્રિય ટીવી શો
નેવુંના દાયકાનો ટીવી પ્રત્યેનો પ્રેમ હજુ પણ જનરલ ઝેડના યુગમાં સુસંગત છે. જનરેશન Z, જેને Gen Z અથવા iGen તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તે 1997 અને 2012 ની વચ્ચે જન્મેલ વસ્તી વિષયક જૂથ છે. તેઓ ઈન્ટરનેટ અને સોશિયલ મીડિયાના યુગમાં ઉછર્યા છે અને પહેલા કરતા વધુ ટેક્નોલોજીમાં પારંગત અને સામાજિક રીતે જાગૃત છે. NASSCOM, બિન-લાભકારી ઉદ્યોગ સંગઠન અનુસાર, 2021માં ભારતની કુલ વસ્તીમાં Gen Z અને Millennialsનો હિસ્સો 52% છે, જે વૈશ્વિક સરેરાશ 47% કરતા વધારે છે. વૈશ્વિક જનરલ Z વસ્તીમાં ભારતનો હિસ્સો 20% છે.
નેવુંના દાયકાના ટીવી શો ભારતના લોકો માટે સાંસ્કૃતિક ઓળખનો એક ભાગ બની ગયા છે. આ શોએ લોકોને મનોરંજન, શિક્ષણ અને માહિતી પૂરી પાડી છે. આ શોએ લોકોના જીવન પર ઊંડી અસર કરી છે. જૈન જીના યુગના લોકો નેવુંના દાયકાના ટીવી શો સાથે મોટા થયા છે.
નેવુંના દાયકાના કેટલાક લોકપ્રિય ટીવી શો જે હજુ પણ ભારતમાં પ્રાસંગિક છે:
મહાભારત
રામાયણ
શક્તિમાન
હમ પાંચ
હમારા આંગન
કોન બનેગા કરોડપતિ
ભારતમાં ટીવીનો ઈતિહાસ ઝડપથી વિકસતું સામૂહિક માધ્યમ રહ્યું છે. આ શોએ લોકોનું મનોરંજન જ નહીં પરંતુ શિક્ષિત પણ કર્યું છે. આ શોથી લોકોને એકબીજાની સંસ્કૃતિ વિશે જાણવામાં મદદ મળી છે.