Akbar birbal gujarati varta- એક વાર અકબર તેની બુદ્ધિ ચકાસવા માટે બીરબલને બળદનું દૂધ લાવવાનું કામ આપે છે.
હંમેશની જેમ એક દિવસ તક મળતાં જ દરબારીઓએ બીરબલ સામે બાદશાહ અકબરના કાન ભરવા માંડ્યા. તેઓ કહેવા લાગ્યા, "જહાંપનાહ! બીરબલ પોતાને બહુ બુદ્ધિશાળી માને છે. જો તે આટલો બુદ્ધિશાળી હોય તો તેને કહે કે બળદનું દૂધ લઈ આવે."
દરબારીઓની વાત સાંભળીને અકબરે બીરબલની બુદ્ધિ ચકાસવાનું વિચાર્યું. બીરબલ તે સમયે દરબારમાં હાજર ન હતો. જ્યારે તે દરબારમાં પહોંચ્યો ત્યારે અકબરે કહ્યું, "બીરબલ! શું તમે માનો છો કે આ દુનિયામાં કોઈ કાર્ય અશક્ય નથી?"
હા હુજુર!" બીરબલે જવાબ આપ્યો.
"ઠીક છે તો. અમે તમને એક કામ આપીએ છીએ. તમારે બે દિવસમાં તે કરવાનું છે."
"કહો સાહેબ! તમારા દરેક આદેશનું પાલન કરવું એ મારી ફરજ છે." બીરબલે માથું નમાવ્યું અને નમ્રતાથી બોલ્યો.
"જા અને બળદનું દૂધ લઈ આવ." અકબરે આદેશ આપ્યો.
હુકમ સાંભળીને બીરબલ સ્તબ્ધ થઈ ગયો. અહીં દરબારીઓ મનમાં ખૂબ ખુશ હતા. તેઓ જાણતા હતા કે આ કાર્ય અશક્ય છે કારણ કે ગાય દૂધ આપે છે, બળદ નહીં.
"બીરબલે તમે કઈક જવાબ કેમ ન આપ્યો?" અકબરે કહ્યું.
બીરબલ શું કહે? દલીલ કરવાનો એ સમય નહોતો. તે સંમત થયો અને ઘરે પાછો ફર્યો.
ઘરે આવીને તેણે ઊંડો વિચાર કર્યો. તેની પત્ની અને પુત્રી સાથે પણ ચર્ચા કરી. છેવટે બધાએ મળીને ઉકેલ શોધી કાઢ્યો.
તે રાત્રે બીરબલની પુત્રી અકબરના મહેલની પાછળ આવેલા કૂવા પર ગઈ અને કપડાં ધોવા લાગી. અકબરના મહેલની બારી એ કૂવા તરફ ખુલી. કપડાં જોરથી વાગવાનો અવાજ સાંભળીને તે જાગી ગયો. જ્યારે તેઓએ બારીમાંથી જોયું, ત્યારે તેઓએ જોયું કે એક છોકરી કૂવા પાસે કપડાં ધોતી હતી.
અકબરે ત્યાંથી બૂમ પાડી અને છોકરીને પૂછ્યું, "દીકરી! તું આટલી મોડી રાતે કપડાં કેમ ધોઈ રહી છે?"
બીરબલની પુત્રીએ કહ્યું, "સાહેબ! મારી માતા ઘરે નથી. તે થોડા મહિનાઓથી તેના માતાપિતાના ઘરે છે. આજે તેની ગેરહાજરીમાં મારા પિતાએ એક બાળકને જન્મ આપ્યો. મારે તેની સંપૂર્ણ સંભાળ લેવાની હતી. દિવસમાં કપડાં ધોવા માટે સમય નથી, તેથી હું રાત્રે કપડાં ધોઉં છું.
"છોકરી, તું શું વિચિત્ર વાત કહે છે? શું પુરુષોને બાળકો હોય છે?" અકબર જરા ગુસ્સામાં બોલ્યો.
"કરે છે સાહેબ! જ્યારે બળદ દૂધ આપી શકે છે, ત્યારે પુરુષો પણ બાળકોને જન્મ આપી શકે છે." બીરબલની પુત્રીએ જવાબ આપ્યો.
આ સાંભળીને અકબરનો ગુસ્સો ઉડી ગયો અને તેણે પૂછ્યું, "છોકરી, તું કોણ છે?"
"સાહેબ, આ મારી દીકરી છે." ઝાડની પાછળ છુપાયેલા બીરબલે અકબરની સામે આવીને જવાબ આપ્યો.
"ઓહ, તો તે તમારી ટીખળ હતી." અકબરે હસતાં હસતાં કહ્યું.
અહીં અકબરે પણ બીરબલની બુદ્ધિનો સ્વીકાર કર્યો. બીજા દિવસે, દરબારીઓને રાતની આખી વાર્તા સંભળાવતા, તેણે બીરબલને તેની બુદ્ધિમત્તા માટે સોનાનો હાર ઈનામમાં આપ્યો. હંમેશની જેમ દરબારીઓ સ્તબ્ધ રહી ગયા.