આયુર્વેદમાં કહેવાયું છે કે જો તમારે સ્વસ્થ રહેવું હોય તો ઋતુ પ્રમાણે ખાવું જોઈએ. એટલે કે મોસમી ફળો, શાકભાજી અને અનાજને તમારા આહારનો ભાગ બનાવો. શિયાળામાં એવા ફળ અને શાકભાજી હોય છે જે શરીરને ગરમ રાખે છે અને રોગોથી બચાવે છે. તમારે શિયાળામાં મીલેટસ એટલે કે બાજરી ખાવી જ જોઈએ. બાજરીનો રોટલો સ્વાદિષ્ટ અને સ્વાસ્થ્ય માટે ખૂબ જ ફાયદાકારક છે. શિયાળામાં બાજરીના રોટલા અને સરસવનું શાક ખાવાની મજા આવે છે. પંજાબથી હરિયાણા અને યુપી સુધી બાજરીનો મોટાપાયે વપરાશ થાય છે. ફાઈબરથી ભરપૂર બાજરી પ્રોટીન, વિટામિન્સ અને મિનરલ્સનો સારો સ્ત્રોત છે. બાજરી ખાવાથી ડાયાબિટીસ અને વજન બંને નિયંત્રણમાં રહે છે. જાણો તેના ફાયદા.
બાજરીમાં કયા પોષક તત્વો જોવા મળે છે (Nutrition Of Millets)
સૌથી પહેલા તો જાણી લો કે બાજરીમાં કયા પોષક તત્વો જોવા મળે છે. બાજરીમાં એન્ટીઓક્સીડેન્ટ ભરપૂર માત્રામાં જોવા મળે છે. તે ડાયેટરી ફાઈબર, પ્રોટીન અને વિટામિન્સથી પણ ભરપૂર છે. બાજરી આયર્ન અને ઝિંકનો સારો સ્ત્રોત છે. તેનું સેવન કરવાથી શરીરને વિટામિન B3, વિટામિન B6 અને વિટામિન B9 મળે છે.
બાજરીમાંથી શું બને છે (Millets Dishes)
તમે બાજરીમાંથી અનેક પ્રકારની વાનગીઓ બનાવીને ખાઈ શકો છો. તમે ઘઉંના લોટને મિક્સ કરીને તમારા આહારમાં બાજરીનો સમાવેશ કરી શકો છો. તમે માત્ર બાજરીની રોટલી બનાવીને ખાઈ શકો છો. બાજરીના પરાઠા અને મીઠી ટિક્કી પણ બનાવવામાં આવે છે. બાજરીની ખીચડી પણ ખૂબ જ સ્વાદિષ્ટ લાગે છે. જો તમે ઈચ્છો તો બાજરી ઉકાળીને તેને અંકુરિત તરીકે ખાઈ શકો છો.
બાજરી ખાવાના ફાયદા (Benefits Of Millets)
હાર્ટ એટેકથી બચાવ- આજકાલ હાર્ટ એટેકના દર્દીઓ ઝડપથી વધી રહ્યા છે. ખાસ કરીને શિયાળામાં હાર્ટ એટેકનું જોખમ નોંધપાત્ર રીતે વધી જાય છે. આવી સ્થિતિમાં હૃદયના દર્દીએ બાજરીનું સેવન કરવું જોઈએ. તેમાં ભરપૂર માત્રામાં મેગ્નેશિયમ હોય છે જે હૃદય માટે સારું છે.
ડાયાબિટીસ પર નિયંત્રણઃ- ડાયાબિટીસના દર્દીએ લોટ સમજી વિચારીને ખાવો જોઈએ. બાજરીનો લોટ ડાયાબિટીસમાં ખૂબ જ ફાયદાકારક છે. બાજરીની રોટલી ખાવાથી બ્લડ શુગર કંટ્રોલમાં રહે છે. કારણ કે તેમાં ભરપૂર પ્રમાણમાં ફાઈબર હોય છે. બાજરી ખાવાથી કબજિયાતમાં પણ રાહત મળે છે.
હાઈ બ્લડપ્રેશરમાં ફાયદોઃ- હાઈ બ્લડપ્રેશરથી પીડિત લોકોએ પણ બાજરીના લોટની રોટલી ખાવી જોઈએ. આ ખૂબ જ ફાયદાકારક છે. બાજરીમાં મળતા પોષક તત્વો બ્લડ પ્રેશરને નિયંત્રિત કરવામાં મદદ કરે છે.
બેડ કોલેસ્ટ્રોલને ઘટાડે છે- આજકાલ ફિટનેસ ફ્રીક્સ બાજરીનું સેવન કરવા લાગ્યા છે. પહેલા ગામડાના લોકો બાજરી વધુ ખાતા હતા. આ જ કારણ છે કે તેમનું શરીર રોગોથી મુક્ત રહ્યું. બાજરી ખાવાથી ખરાબ કોલેસ્ટ્રોલ ઘટાડી શકાય છે. જે લોકોને કોલેસ્ટ્રોલ વધવાનો ખતરો હોય તેમણે પોતાના આહારમાં બાજરીનો સમાવેશ કરવો જોઈએ.
બાજરી વજન ઘટાડે છે- બાજરીનો રોટલો કે ખીચડી ખાવાથી સ્થૂળતા ઓછી થાય છે. બાજરીમાં ભરપૂર પ્રમાણમાં ફાઈબર હોય છે જે પેટને લાંબા સમય સુધી ભરેલું રાખે છે. બાજરી ખાવાથી વજન ઘટાડવામાં મદદ મળે છે. તેમાં સારી માત્રામાં પ્રોટીન જોવા મળે છે, જે વજન ઘટાડવામાં મદદ કરે છે.