Nirjala Ekadashi 2024: હિન્દુ ધર્મમાં એકાદશી વ્રતનું વિશેષ મહત્વ છે. એકાદશી વ્રત ભગવાન વિષ્ણુને સમર્પિત છે. આ દિવસે શ્રી હરિની પૂજા કરવાથી બધી મનોકામનાઓ પૂર્ણ થાય છે. વર્ષમાં 24 એકાદશીઓ આવે છે, જેમાં નિર્જલા એકાદશીનું વ્રત સૌથી મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે. એવું કહેવાય છે કે નિર્જલા એકાદશીનું વ્રત કરવાથી 24 એકાદશીનું ફળ મળે છે. નિર્જલા એકાદશીના વ્રત દરમિયાન પાણીનું એક ટીપું પણ પીતું નથી. કડક નિયમોને કારણે નિર્જલા એકાદશી વ્રતને તમામ એકાદશી વ્રતમાં સૌથી મુશ્કેલ માનવામાં આવે છે. તો ચાલો જાણીએ કે નિર્જલા એકાદશી વ્રત કરતા પહેલા કઈ બાબતોનું ધ્યાન રાખવું જોઈએ.
નિર્જલા એકાદશી વ્રત 2024 તિથિ અને મહત્વ
હિન્દુ કેલેન્ડર મુજબ, જ્યેષ્ઠ મહિનાના શુક્લ પક્ષની એકાદશી તિથિ 17 જૂનના રોજ સવારે 4:43 વાગ્યે શરૂ થશે અને 18 જૂનના રોજ સવારે 7:28 વાગ્યે સમાપ્ત થશે. 18 જૂન, 2024 ને મંગળવારના રોજ નિર્જલા એકાદશી વ્રત રાખવામાં આવશે. જે લોકો વર્ષની તમામ ચોવીસ એકાદશીનું વ્રત કરી શકતા નથી તેઓ નિર્જલા એકાદશીનું વ્રત રાખી શકે છે. માન્યતાઓ અનુસાર નિર્જલા એકાદશીનું વ્રત કરવાથી અન્ય તમામ એકાદશીઓનો લાભ મળે છે.
નિર્જલા એકાદશીના ઉપવાસના નિયમો
નિર્જલા એકાદશીનું વ્રત ભોજન અને પાણી વિના કરવામાં આવે છે. આ વ્રતમાં પાણીનું સેવન કરવામાં આવતું નથી, તેથી તેને નિર્જલા વ્રત કહેવામાં આવે છે. એકાદશી વ્રતના બીજા દિવસે સૂર્યોદય પછી પારણા કરવામાં આવે છે. દ્વાદશી તિથિના અંત પહેલા એકાદશી વ્રત તોડવું ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે.
જો દ્વાદશી તિથિ સૂર્યોદય પહેલા સમાપ્ત થઈ જાય તો સૂર્યોદય પછી જ એકાદશીનું વ્રત તૂટી જાય છે. દ્વાદશી તિથિમાં પારણા ન કરવું એ પાપ કરવા સમાન છે.
નિર્જલા એકાદશીના દિવસે ભગવાન વિષ્ણુની સાથે દેવી લક્ષ્મીની પૂજા કરો. એકાદશીના દિવસે વ્રત કથા અવશ્ય વાંચો. આ ઉપરાંત નિર્જલા એકાદશીના દિવસે દાન કરવાનું પણ વિશેષ મહત્વ છે. નિર્જલા એકાદશીના દિવસે ભોજનની સાથે જળનું દાન કરો. વટેમાર્ગુઓ અને પશુ-પક્ષીઓ માટે પાણીની વ્યવસ્થા કરો. જળ દાન કરવાથી વિષ્ણુની કૃપા પ્રાપ્ત થાય છે.
નિર્જલા એકાદશીના દિવસે શું ન કરવું જોઈએ?
એકાદશીના દિવસે તુલસીને સ્પર્શ કરવો વર્જિત માનવામાં આવે છે. આ દિવસે તુલસીને જળ ચઢાવવું નહીં.
નિર્જલા એકાદશીના દિવસે તામસિક વસ્તુઓથી દૂર રહો.
નિર્જલા એકાદશી વ્રતના દિવસે જમીન પર સૂવું જોઈએ.
નિર્જલા એકાદશી વ્રત દરમિયાન ખોરાક અને પાણીનું સેવન કરવામાં આવતું નથી.
એકાદશીનું વ્રત તોડ્યા પછી જ પાણીનું સેવન કરવું.
નિર્જલા એકાદશીના દિવસે ભાતનું સેવન ન કરવું જોઈએ અને વાળ, નખ અને દાઢી ન કાપવા જોઈએ.