Sansad Bhavan: આજથી ઈતિહાસ બની જશે જુનું સાંસદ ભવન, માત્ર આટલા જ રૂપિયામાં પૂર્ણ થયું હતું આ બિલ્ડીંગ
શનિવાર, 27 મે 2023 (11:23 IST)
28 મેનો દિવસ દેશના ઈતિહાસમાં નોંધવા જઈ રહ્યો છે. આ દિવસે દેશની લોકશાહીને નવું મંદિર મળવા જઈ રહ્યું છે. વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી નવા સંસદ ભવનનું ઉદ્ઘાટન કરશે. એવું માનવામાં આવે છે કે આ સંસદ ભવનમાં નવું ચોમાસુ સત્ર યોજાશે. નવા સંસદ ભવનનું નિર્માણ સેન્ટ્રલ વિસ્ટા પ્રોજેક્ટ હેઠળ કરવામાં આવ્યું છે. આ સમગ્ર પ્રોજેક્ટ પાછળ 1,200 કરોડ રૂપિયાનો ખર્ચ કરવામાં આવ્યો છે.
જણાવી દઈએ કે સંસદ ભવન 97 વર્ષ જૂનું છે. કેન્દ્ર સરકારનું કહેવું છે કે વર્તમાન બિલ્ડીંગમાં સાંસદો માટે બેસવા માટે પૂરતી જગ્યા નથી. આવી સ્થિતિમાં જૂની સંસદ ઐતિહાસિક ઈમારત તરીકે જ રહેશે. તો ચાલો જાણીએ સંસદ ભવન ક્યારે બન્યું અને કેટલા પૈસામાં આ ભવ્ય ઈમારત બનાવવામાં આવી.
તમને જણાવી દઈએ કે જૂની સંસદનો શિલાન્યાસ 12 ફેબ્રુઆરી 1921ના રોજ કરવામાં આવ્યો હતો. તેનું નિર્માણ કાર્ય લગભગ 6 વર્ષ સુધી ચાલ્યું. આ રીતે 1927માં જૂનું સંસદ ભવન પૂર્ણ થયું હતું.
કોણે બનાવી હતી જૂની સંસદ
ઈમારતના નિર્માણ સમયે દેશમાં અંગ્રેજોનું શાસન હોવાથી તેનું નિર્માણ પણ બ્રિટિશ સરકાર દ્વારા કરવામાં આવ્યું હતું. તે સમયે આ બિલ્ડિંગમાં બ્રિટિશ સરકારની લેજિસ્લેટિવ કાઉન્સિલ કામ કરતી હતી. ત્યારબાદ તેને બનાવવામાં કુલ 83 લાખ રૂપિયાનો ખર્ચ થયો હતો.
બે ફેમસ આર્કિટેક્ટ્સ એ ડિઝાઈન કર્યું હતું ભવન
ઓલ્ડ પાર્લામેન્ટ હાઉસની ડિઝાઇન બ્રિટિશ આર્કિટેક્ટ સર એડવિન લ્યુટિયન્સ અને હર્બર્ટ બેકર દ્વારા કાઉન્સિલ હાઉસ તરીકે કરવામાં આવી હતી. દિલ્હીમાં લાલ કિલ્લો, રાષ્ટ્રપતિ ભવન, ઈન્ડિયા ગેટથી કનોટ પ્લેસ એ દિલ્હીનો એક ભાગ છે જે એડવિન લુટિયન્સ દ્વારા બનાવવામાં આવેલ છે. એવું માનવામાં આવતું હતું કે લ્યુટિયન વિસ્તારમાં મિલકત ખરીદવા માટે વ્યક્તિના ખિસ્સામાં 500 કરોડ રૂપિયા હોવા જોઈએ.
ઓલ્ડ પાર્લામેન્ટ હાઉસની ડિઝાઇન બ્રિટિશ આર્કિટેક્ટ સર એડવિન લ્યુટિયન્સ અને હર્બર્ટ બેકર દ્વારા કાઉન્સિલ હાઉસ તરીકે કરવામાં આવી હતી. દિલ્હીમાં લાલ કિલ્લો, રાષ્ટ્રપતિ ભવન, ઈન્ડિયા ગેટથી કનોટ પ્લેસ એ દિલ્હીનો એક ભાગ છે જે એડવિન લુટિયન્સ દ્વારા બનાવવામાં આવેલ છે. એવું માનવામાં આવતું હતું કે લ્યુટિયન વિસ્તારમાં મિલકત ખરીદવા માટે વ્યક્તિના ખિસ્સામાં 500 કરોડ રૂપિયા હોવા જોઈએ.
કહેતા હતા હાઉસ ઓફ પાર્લામેન્ટ
સંસદ ભવન 556 મીટરના વ્યાસમાં બનાવવામાં આવ્યું હતું. પરંતુ જ્યારે વધુ જગ્યાની જરૂર પડી ત્યારે તેનું બાંધકામ 1956માં ફરી શરૂ કરવામાં આવ્યું અને તેમાં વધુ બે માળનો ઉમેરો કરવામાં આવ્યો. તે સમયે તેને સંસદ ભવન નહીં પણ સંસદનું ગૃહ કહેવામાં આવતું હતું. આઝાદી પછી આપણા સાંસદો અહીં બેસવા લાગ્યા અને તે સંસદ ભવન તરીકે ઓળખાવા લાગ્યું.
કોણે કર્યું હતું ઉદ્ઘાટન
જૂના સંસદ ભવનનું ઉદ્ઘાટન 18 જાન્યુઆરી 1927ના રોજ થયું હતું. તે સમયે વાઈસરોય દેશમાં સર્વોચ્ચ ગણાતા હતા, તેથી સંસદ ભવનનું ઉદ્ઘાટન પણ તેમના દ્વારા જ કરવામાં આવ્યું હતું. લોર્ડ ઇર્વિન 1926 થી 1931 સુધી ભારતના વાઇસરોય હતા.
શિવ મંદિરની કોપી છે સંસદની ડિઝાઇન
સંસદ ભવન ભલે વિદેશી આર્કિટેક્ટ દ્વારા ડિઝાઇન કરવામાં આવ્યું હોય, પરંતુ તે ભારતીય કામદારો દ્વારા ભારતીય સામગ્રી સાથે બનાવવામાં આવ્યું હતું. તેથી તેના સ્થાપત્યમાં ભારતીય પરંપરાઓની ઊંડી છાપ છે. એવું માનવામાં આવે છે કે વર્તમાન સંસદ ભવન મોરેનાના ચૌસથ યોગિની મંદિરની ડિઝાઇનની નકલ છે. રૂમથી લઈને બિલ્ડિંગની ડિઝાઈન મંદિર સાથે બરાબર મેળ ખાય છે. 64 યોગિની મંદિર 1323 એડીમાં કચ્છના રાજા જયપાલ દ્વારા બનાવવામાં આવ્યું હતું. તેનું એક નામ ઇકાંતેશ્વર અથવા ઇક્તર્સો મહાદેવ મંદિર પણ છે.
