ભારત-પાકિસ્તાન ચિકિત્સા વિજ્ઞાનના ક્ષેત્રમાં ભારતને એક મોટી ઉપલબ્ધિ મળી છે. બેંગલુરૂમાં વૈજ્ઞાનિકોએ એક 38 વર્ષીય મહિલાના લોહીમાં એક એકદમ નવો અને અત્યંત દુર્લભ બ્લડ ગ્રુપ શોઘ્યો છે, જેને CRIB (Cromer India Bengaluru) નામ આપવામાં આવ્યુ છે. આ અનોખુ બ્લડ ગ્રુપ ફક્ત ભારતમાં જ નહી પણ દુનિયામાં અત્યાર સુધી અજ્ઞાત હતુ જે આ શોધને વધુ મહત્વપૂર્ણ બનાવે છે.
CRIB બ્લડ ગ્રુપ શુ છે ?
તમે સામાન્યત 'A', 'B', 'O' અને 'Rh' જેવા બ્લડ ગ્રુપ વિશે સાંભળ્યુ હશે પણ CRIB એક અભૂતપૂર્વ શોધ છે. આ Cromer બ્લડ ગ્રુપ સિસ્ટમનો 21 મો એંટીજન છે. તેનુ નામકરણ ત્રણ મહત્વ ભાગને મેળવીને બન્યુ છે.
C - Cromer: આ એક દુર્લભ બ્લડ ગ્રુપ સિસ્ટમને બતાવે છે.
I - India: એ દેશને બતાવે છે જ્યા આ અતિહાસિક શોધ થઈ
B - Bengaluru: શોધનુ વિશિષ્ટ સ્થાન બેંગલુરૂને દર્શાવે છે.
તેને INRA (Indian Red Cell Antigen) ના નામથી પણ ઓળખવામાં આવે છે. CRIB આટલુ વિશિષ્ટ છે કે આ કોઈપણ અન્ય જ્ઞાત બ્લડ ગ્રુપ સાથે મેળ નથી ખાતુ, જે તેને હકીકતમાં અનોખુ બનાવે છે.
આ અનોખી શોધ કેવી રીતે થઈ?
આ શોધ ત્યારે પ્રકાશમાં આવી જ્યારે કર્ણાટકના કોલાર જિલ્લાની એક મહિલાને જટિલ હૃદય શસ્ત્રક્રિયા માટે હોસ્પિટલમાં દાખલ કરવામાં આવી. ઓપરેશન પહેલાં રક્તદાનની જરૂર હતી, પરંતુ મહિલાનું લોહી કોઈપણ સામાન્ય કે દુર્લભ રક્ત જૂથ સાથે મેળ ખાતું ન હોવાથી ડોકટરો આશ્ચર્યચકિત થઈ ગયા.
આ અસાધારણ પરિસ્થિતિને ધ્યાનમાં રાખીને, તેના રક્તના નમૂનાને યુનાઇટેડ કિંગડમમાં ઇન્ટરનેશનલ બ્લડ ગ્રુપ રેફરન્સ લેબોરેટરી (IBGRL) માં મોકલવામાં આવ્યા હતા. લગભગ 10 મહિનાની સઘન તપાસ અને વિશ્લેષણ પછી, વૈજ્ઞાનિકોએ પુષ્ટિ આપી કે મહિલાના રક્તમાં એક સંપૂર્ણપણે નવું અને અણધાર્યું એન્ટિજેન હાજર હતું - એક એન્ટિજેન જે માનવ ઇતિહાસમાં પહેલીવાર જોવા મળ્યું છે.
CRIB ની વિશેષતા અને પડકારો
CRIB રક્ત જૂથની સૌથી મોટી વિશેષતા એ છે કે તે અન્ય કોઈ દાતાના રક્ત સાથે મેળ ખાતું નથી. આનો સીધો અર્થ એ છે કે આ મહિલા અન્ય લોકોને રક્તદાન કરી શકે છે, પરંતુ પોતે બીજા કોઈ પાસેથી રક્ત મેળવી શકતી નથી. કટોકટીની પરિસ્થિતિઓમાં, તેણીને ફક્ત તેના પોતાના રક્તથી જ ટ્રાન્સફ્યુઝ કરી શકાય છે, જે પહેલાથી સાચવવામાં આવ્યું છે.
વૈજ્ઞાનિકોએ મહિલાના પરિવારના 20 સભ્યોના લોહીનું પણ પરીક્ષણ કર્યું, પરંતુ તેમાંથી કોઈમાં પણ આ અનોખું રક્ત જૂથ નહોતું. આ દર્શાવે છે કે CRIB એક અત્યંત દુર્લભ આનુવંશિક સંયોજન છે, જે કદાચ વિશ્વમાં ફક્ત આ એક મહિલામાં જ હાજર છે.
CRIB જેવા દુર્લભ બ્લડ ગ્રુપની હાજરી પણ તબીબી ક્ષેત્ર માટે એક પડકાર છે. આવા દર્દીઓ માટે લોહીની વ્યવસ્થા કરવી અત્યંત જટિલ હોઈ શકે છે, જે કટોકટીની પરિસ્થિતિઓમાં મુશ્કેલીઓ વધારી શકે છે.
વૈજ્ઞાનિક મહત્વ અને ભવિષ્યની શક્યતાઓ
બેંગલુરુ સ્થિત NIMHANS ના બ્લડ ગ્રુપ સ્પેશિયાલિસ્ટ ડૉ. અનુરાધાના જણાવ્યા અનુસાર, "CRIB ની શોધ માત્ર ભારત માટે જ નહીં પરંતુ વૈશ્વિક તબીબી વિજ્ઞાન માટે પણ એક સીમાચિહ્નરૂપ છે. આ શોધ લોહી સંબંધિત રોગો, આનુવંશિક રચના અને તબીબી સંશોધન માટે નવા માર્ગો ખોલશે."
આ સિદ્ધિ બ્લડ ગ્રુપની આનુવંશિક વિવિધતાને સમજવામાં નોંધપાત્ર યોગદાન આપશે. ભવિષ્યમાં, આ શોધ લોહી તબદિલી, અંગ પ્રત્યારોપણ અને વિવિધ આનુવંશિક રોગોની સારવારમાં નવી શક્યતાઓ ખોલી શકે છે. વૈજ્ઞાનિકો હવે આ બ્લડ ગ્રુપના આનુવંશિક અને જૈવિક પાસાઓને વધુ સારી રીતે સમજવા માટે ઊંડાણપૂર્વક તપાસ કરી રહ્યા છે.
CRIB બ્લડ ગ્રુપની શોધ એ ભારતીય તબીબી વિજ્ઞાન માટે ગર્વની ક્ષણ છે. તે માત્ર એક મોટી વૈજ્ઞાનિક સિદ્ધિ જ નથી પણ માનવ શરીરની જટિલતા અને અનન્ય વિવિધતાનું એક અદ્દભૂત ઉદાહરણ પણ છે. આ શોધ ભવિષ્યમાં દવાના ક્ષેત્રમાં એક નવી ક્રાંતિ લાવી શકે છે અને માનવ લોહી ની રહસ્યમય દુનિયાને વધુ ઊંડાણપૂર્વક સમજવામાં આપણને મદદ કરશે.
