Guru Nanak Jayanti 2024: ગુરુ નાનક જયંતિને કેમ કહેવામાં આવે છે પ્રકાશ પર્વ ? જાણો શીખ ધર્મના સ્થાપકના એ મુખ્ય ઉપદેશો જે આજે પણ છે પ્રાસંગિક
શુક્રવાર, 15 નવેમ્બર 2024 (07:49 IST)
Guru Nanak Jayanti 2024: ગુરુ નાનક જયંતિ શીખ ધર્મના પ્રથમ ગુરુ અને સ્થાપક ગુરુ નાનક દેવ જીના જન્મદિવસની યાદમાં ઉજવવામાં આવે છે. કેલેન્ડર મુજબ, આ તહેવાર દર વર્ષે કાર્તિક પૂર્ણિમાના દિવસે ઉજવવામાં આવે છે. વર્ષ 2024 માં, ગુરુ નાનક જયંતિનો તહેવાર 15 નવેમ્બરના રોજ વિશ્વભરમાં ખૂબ જ ધામધૂમથી ઉજવવામાં આવશે. ગુરુ નાનક દેવજીનો જન્મ 1469માં તલવંડી (હાલના પાકિસ્તાનમાં આવેલા નનકાના સાહિબ)માં થયો હતો. ગુરુ નાનક દેવે તેમના જીવનકાળ દરમિયાન એકતા, પ્રેમ અને સેવાનો સંદેશ આપ્યો હતો. તેમણે સમાજમાં રહેલી બુરાઈઓને દૂર કરવાનો પણ પ્રયાસ કર્યો. આવી સ્થિતિમાં, આજે અમે તમને ગુરુ નાનક દેવના કેટલાક મહત્વપૂર્ણ ઉપદેશો વિશે માહિતી આપીશું અને તમને એ પણ જણાવીશું કે ગુરુ નાનક જયંતિને શા માટે પ્રકાશ પર્વ કહેવામાં આવે છે.
ગુરુ નાનકના મુખ્ય ઉપદેશો:
- એક ઓમકાર: શીખ ધર્મના પ્રથમ ગુરુ નાનક દેવજીએ શીખવ્યું કે ભગવાન એક છે, અને તે દરેક જગ્યાએ હાજર છે. તેમનો “એક ઓમકાર” નો સંદેશ જણાવે છે કે દુનિયામાં જે કંઈ છે તે માત્ર એક ભગવાનની જ ભેટ છે. આપણે બધા એ એક ભગવાનના સંતાન છીએ. એક ઓમકાર દ્વારા નાનક દેવજી પણ આપણને સંદેશ આપે છે કે આપણે ભેદભાવથી દૂર રહેવું જોઈએ અને દરેક મનુષ્યમાં ભગવાનને જોવું જોઈએ.
- નામ જાપઃ નાનક દેવજીએ પણ ભગવાનના નામનો જાપ કરવાનો સંદેશ આપ્યો છે. તેમનું માનવું હતું કે ભગવાનનું નામ સ્મરણ કરવાથી વ્યક્તિના જીવનમાં અંધકાર દૂર થાય છે અને જીવનમાં સુખ-શાંતિ આવે છે. નામનો જાપ કરવાથી વ્યક્તિ દયા અને પ્રેમનો પાઠ પણ શીખે છે.
- ઈમાનદારી સાથે કામ કરવુંઃ ગુરુ નાનકજી માનતા હતા કે દરેક વ્યક્તિએ કોઈ પણ કામ ઈમાનદારીથી કરવું જોઈએ. ઈમાનદારી અને મહેનતથી કમાયેલા પૈસાનો ઉપયોગ હંમેશા આશીર્વાદ આપે છે. આ સાથે, પ્રમાણિકતાથી કામ કરવાથી વ્યક્તિમાં સંતોષ અને આત્મવિશ્વાસની લાગણી પણ જાગૃત થાય છે. તેથી વ્યક્તિએ હંમેશા કામ પ્રત્યે ઈમાનદાર રહેવું જોઈએ.
- વંડ છકો: ગુરુ નાનક જીની એક મહત્વપૂર્ણ ઉપદેશ એ છે કે આપણે હંમેશા અન્યની સેવા કરવી જોઈએ અને આપણે જે પૈસા કમાઈએ છીએ તેમાંથી કેટલાક દાનમાં આપવું જોઈએ. “વંડ છકો” એટલે તમારી કમાણીનો અમુક હિસ્સો જરૂરિયાતમંદ લોકોને આપવો. આમ કરવાથી સમાજમાં સમાનતા વધે છે.
- ભાઈચારો: ગુરુ નાનકજીએ તેમના સમગ્ર જીવન પર ભાર મૂક્યો હતો કે કોઈની સાથે ભેદભાવ ન કરવો જોઈએ. તમામ લોકોમાં સમાનતા હોવી જોઈએ. સમાજને જાતિ, ધર્મ અને વર્ગના આધારે વિભાજિત ન કરવો જોઈએ. તેમણે કહ્યું કે તમામ મનુષ્ય સમાન છે અને ભગવાનની નજરમાં દરેકને સમાન પ્રેમ અને સન્માન મળવું જોઈએ.
- માયા મોહથી મુક્તિ: નાનક દેવજી માનતા હતા કે આપણે ક્યારેય ભૌતિક વસ્તુઓ સાથે જોડાયેલા ન રહેવું જોઈએ. આપણે આત્માનો વિકાસ કરીને ભક્તિના માર્ગે આગળ વધવું જોઈએ. તો જ આદર્શ સમાજની સ્થાપના થઈ શકે.
- હંમેશા મહિલાઓનું કરો સન્માન : ગુરુ નાનક દેવજીએ મહિલાઓનું સન્માન કરવા અને તેમને સમાનતા આપવા પર ભાર મૂક્યો છે. ગુરુ નાનક દેવજી ઇચ્છતા હતા કે સ્ત્રીઓને ક્યારેય નીચું ન જોવું જોઈએ અને સ્ત્રીઓને પુરૂષો જેટલું જ સન્માન મળવું જોઈએ. મતલબ કે નાનક દેવ પણ લિંગ ભેદભાવના વિરોધી હતા.
- આજે પણ જો ગુરુ નાનક દેવના આ શબ્દોનું પાલન કરવામાં આવે તો સમાજમાં ઘણા સારા બદલાવ જોવા મળી શકે છે. એટલા માટે નાનકદેવજીના ઉપદેશોને વર્તમાન સમયમાં પણ પ્રાસંગિક કહેવું ખોટું નથી.
ગુરુ નાનક જયંતિને પ્રકાશ પર્વ કેમ કહેવામાં આવે છે:
ગુરુ નાનક જયંતિને "પ્રકાશ પર્વ" તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. આ પ્રસંગે શીખ ધર્મના લોકો ગુરુદ્વારાઓમાં કીર્તન, કથા અને લંગર વગેરેનું પણ આયોજન કરે છે. શીખ ધર્મના લોકો ગુરુ પર્વના દિવસે "નગર કીર્તન" કરે છે, જેમાં ગુરુ નાનક દેવજીના ઉપદેશો કહેવામાં આવે છે. ગુરુ નાનક જયંતિને પ્રકાશ પર્વ કહેવામાં આવે છે કારણ કે નાનક દેવે સમાજમાં ફેલાયેલા અજ્ઞાન અથવા અંધકારને દૂર કરવા માટે તેમના જીવનભર પ્રયાસ કર્યા હતા. ગુરુ નાનક દેવે હંમેશા તેમના જ્ઞાનથી સમાજને પ્રકાશવાન કરવાનો પ્રયાસ કર્યો, તેથી જ ગુરુ નાનક જયંતિને પ્રકાશના તહેવાર તરીકે ઉજવવામાં આવે છે.
