આચાર્ય ચાણક્યનુ (Acharya Chanakya) નામ સાંભળતા જ એક કુશળ રાજકારણી, ચતુર રાજદ્વારી, કુશળ અર્થશાસ્ત્રી અને વિદ્વાન વિદ્વાનની છબી મનમાં આવે છે. આચાર્યને મૌર્ય સમાજના સ્થાપક કહેવામાં આવે છે. આચાર્યએ પોતાની તીક્ષ્ણ બુદ્ધિ, દૂરંદેશી અને અનુભવોને કારણે સમગ્ર નંદ વંશનો નાશ કર્યો હતો. એવું કહેવાય છે કે આચાર્યનું જીવન ઘણી ગરીબી અને સંઘર્ષ(Struggle) વચ્ચે વીત્યું હતું. પરંતુ આચાર્યએ તેમના દરેક સંઘર્ષને જીવનનો પાઠ (Lesson of Life)સમજ્યો અને સૌથી મોટા પડકારોને પાર કરવા આગળ વધ્યા.
આચાર્યએ તક્ષશિલા વિશ્વવિદ્યાલયમાં શિક્ષણ લીધું હતું, ત્યાં રહીને તેમણે થોડો સમય શિક્ષક તરીકે પણ કામ કર્યું અને તમામ બાળકોના જીવ બચાવ્યા. આ દરમિયાન આચાર્યે અનેક રચનાઓ પણ રચી હતી. નીતિ શાસ્ત્ર પણ તે રચનાઓમાંની એક છે, જેને ચાણક્ય નીતિ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. ચાણક્ય નીતિમાં આચાર્યના શબ્દો જીવન વ્યવસ્થાપન ટિપ્સ તરીકે વાંચવામાં આવે છે. ચાણક્ય નીતિમાં આચાર્યએ એવી ત્રણ બાબતોનો ઉલ્લેખ કર્યો છે, જેમાં શરમથી પોતાનું નુકસાન થાય છે
જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરવામાં - આચાર્યએ તેમના જીવનમાં શિક્ષણને ખૂબ મહત્વ આપ્યું છે. આચાર્યના મતે શિક્ષણ વ્યક્તિને માન, સન્માન અને રોજગાર આપે છે. શિક્ષિત વ્યક્તિ જીવનમાં ક્યારેય ખાલી હાથે રહેતો નથી. તેથી, વ્યક્તિએ શક્ય તેટલું વધુ જ્ઞાન મેળવવું જોઈએ. ગુરુ સમક્ષ તમારી જિજ્ઞાસા વ્યક્ત કરવામાં ક્યારેય સંકોચ ન કરો. જે વ્યક્તિ ગુરુ પાસેથી જ્ઞાન મેળવવામાં શરમ અનુભવે છે, તે પોતાનું એટલું મોટું નુકસાન કરે છે કે તેનું જીવન ક્યારેય તે નુકસાનની ભરપાઈ કરી શકતો નથી.
ઉધાર આપેલુ ધન મેળવવા - આચાર્ય ચાણક્ય કહેતા હતા કે જો તમે કોઈને સમયસર મદદ કરવાના ઈરાદાથી પૈસા ઉછીના આપ્યા હોય તો સમય આવવા પર તમારા પૈસા માંગવામાં શરમાશો નહીં. જેઓ પોતાના પૈસા પાછા માંગવામાં શરમ અનુભવે છે, તેઓ એક વાર નહીં પણ વારંવાર પોતાનું નુકસાન કરે છે. આના કારણે પૈસા ખોવાઈ જાય છે અને સંબંધ પણ બગડે છે. તેથી પૈસા વિશે સ્પષ્ટ રહો
ભોજન કરવામાં - જો તમે ક્યાંક જમવા બેઠા હોવ તો જમવામાં સંકોચ ન કરો. ભરપૂર ભોજન કરો. અડધા ભૂખ્યા રહીને તમે કોઈના માટે ઘણું બચાવી લેવાના નથી, પરંતુ તમે તમારું જ નુકસાન કરશો. તેથી, વ્યક્તિએ હંમેશા જરૂરિયાત મુજબ ભોજન લીધા પછી જ ઉઠવું જોઈએ.
