Mock drill before the 1965-71 war- ભારત સરકારે હવે યુદ્ધ પહેલા મોકડ્રીલ કરવાના આદેશો પણ આપ્યા છે. હા, આવતીકાલે બુધવાર, 7 મે ના રોજ, દેશભરના 244 જિલ્લાઓમાં નાગરિક સંરક્ષણ મોક ડ્રીલ, પ્રેક્ટિસ અને રિહર્સલ થશે અને આ ક્રમે 1965 અને 1971 ના ભારત-પાકિસ્તાન યુદ્ધ પહેલા આયોજિત મોક ડ્રીલની યાદો તાજી કરી દીધી છે. ચાલો જાણીએ કે 1965-1971 માં મોક ડ્રીલમાં શું થયું હતું?
બંને યુદ્ધો પહેલાં શું થયું હતું?
ભારતીય સેનાના નિવૃત્ત લેફ્ટનન્ટ જનરલ સંજય કુલકર્ણી યાદો તાજી કરે છે. તેમણે જણાવ્યું કે જ્યારે ૧૯૭૧માં પાકિસ્તાન સાથે યુદ્ધ થયું હતું અને યુદ્ધ દરમિયાન જ્યારે પણ લાલ હવાનો સાયરન વાગતો હતો ત્યારે લોકો ડરી જતા હતા અને પોતાના ઘરોમાં છુપાઈ જતા હતા. વીજળી ગુલ થતાં જ લોકોમાં ભાગદોડ મચી ગઈ. તેઓ જમીન પર સૂઈ જતા અને આખી રાત ચોકી કરતા.
દિલ્હીમાં રહેતા રમેશે પણ યુદ્ધ દરમિયાનની પોતાની યાદોને યાદ કરતી વખતે ઘણી વાતો કહી. તે કહે છે કે ૧૯૭૧ના યુદ્ધ દરમિયાન તે બાળક હતો અને શાળામાં અભ્યાસ કરતો હતો. તેમનો પરિવાર ત્યારે મોતી બાગની સરકારી વસાહતમાં રહેતો હતો, પરંતુ યુદ્ધને કારણે શાળાઓ બંધ થઈ ગઈ હતી. લોકો જૂથો બનાવીને આખી વસાહતની રક્ષા કરતા. કોઈ પણ ઘરમાંથી થોડી પણ લાઈટ આવતી તો તે બંધ થઈ જતી. વિમાન જોઈને લોકો નારા લગાવવા લાગ્યા.
હવાઈ હુમલાનો સાયરન શું છે? What is an air raid siren
યુદ્ધ દરમિયાન વાગતા હવાઈ હુમલાના સાયરન ફેક્ટરીઓમાં વાગતા સાયરન જેવા જ હોય છે. સરકાર દ્વારા વિવિધ સ્થળોએ સાયરન લગાવવામાં આવે છે. સાયરન એવી રીતે લગાવવામાં આવે છે કે દરેક વ્યક્તિ તેને સાંભળી શકે અને લોકો સતર્ક બને. હવાઈ હુમલાના સાયરનનો અર્થ એ થશે કે લોકોએ સાવધ રહેવું જોઈએ અને પોતાને બચાવવાનો પ્રયાસ કરવો જોઈએ. મોક ડ્રીલમાં, લોકોને હવાઈ હુમલાના સાયરન વિશે કહેવામાં આવે છે અને જ્યારે તે વાગે ત્યારે શું કરવું? આ શીખવવામાં આવશે.
બ્લેક આઉટનો અર્થ શું થાય છે? Black Out
યુદ્ધ દરમિયાન બ્લેક આઉટ એટલે સંપૂર્ણ અંધકાર. ઘરો, દુકાનો અને શેરીઓમાં બધી લાઇટો બંધ કરો. જ્યારે હવાઈ હુમલાનો સાયરન વાગે છે ત્યારે બધાએ અંધારામાં રહેવું પડે છે. જો તમારે લાઇટ ચાલુ કરવી હોય, તો બારીઓ કાળી રંગ કરો. બ્લેક કાર્બન પેપર લગાવો. બહાર સહેજ પણ પ્રકાશ દેખાતો ન હતો. આના કારણે દુશ્મન લક્ષ્ય મેળવી શકશે નહીં અને હુમલો કરી શકશે નહીં.
