મોદી સરકાર 2.0 નો ત્રીજો આર્થિક સર્વે રજૂ કરવામાં આવ્યો છે. આ અહેવાલમાં દેશની અર્થવ્યવસ્થાની વર્તમાન સ્થિતિ અને સરકારે લીધેલા પગલાઓના પરિણામો દર્શાવ્યા છે. કેન્દ્રીય નાણાં પ્રધાન નિર્મલા સીતારમણ 1 ફેબ્રુઆરી 2021 ના રોજ સંસદમાં બજેટ રજૂ કરશે. આર્થિક સર્વે દર વર્ષે બજેટ સમક્ષ રજૂ કરવામાં આવે છે. આ સર્વેનો અહેવાલ સરકારના મુખ્ય આર્થિક સલાહકાર (સીઈએ) ની આગેવાનીવાળી ટીમે તૈયાર કર્યો છે.
અર્થવ્યવસ્થામાં 'વી-આકાર' ની પુન: પ્રાપ્તિ થશે
સર્વેમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે વર્તમાન નાણાકીય વર્ષ 2020-21માં જીડીપી 7-7 ટકા રહેશે, એટલે કે તેમાં 7.7 ટકાનો ઘટાડો થઈ શકે છે. તે જ સમયે, આવતા વર્ષમાં દેશની અર્થવ્યવસ્થામાં સુધારો થશે અને ભારતીય અર્થવ્યવસ્થામાં 'વી-આકાર' ની પુન: પ્રાપ્તિ થશે. નાણાકીય વર્ષ 2021-22માં તે 11 ટકા વધવાનો અંદાજ છે.
સર્વેમાં વધુમાં જણાવ્યું છે કે માર્ચ 2020 થી કોરોના વાયરસ રોગચાળાએ દેશમાં આર્થિક પ્રવૃત્તિઓને ભારે અસર કરી છે. લાખો લોકોએ નોકરી ગુમાવી છે. કૃષિ ક્ષેત્રને સૌથી વધુ અપેક્ષાઓ છે, જ્યારે કનેક્ટિવિટી આધારિત સેવાઓ, ઉત્પાદન અને બાંધકામ ક્ષેત્રે કોવિડ -19 રોગચાળો સૌથી વધુ સહન કર્યો છે.
આર્થિક સર્વે શું છે?
આર્થિક સર્વે એ છેલ્લા એક વર્ષના અર્થતંત્રની સ્થિતિ વિશેનો વિગતવાર અહેવાલ છે, જેમાં અર્થતંત્રને લગતી મોટી પડકારો અને તેમની સાથે કેવી રીતે વ્યવહાર કરવો તે સમાવિષ્ટ છે. આ દસ્તાવેજ મુખ્ય આર્થિક સલાહકારના માર્ગદર્શન હેઠળ આર્થિક બાબતોના વિભાગના આર્થિક વિભાગ દ્વારા તૈયાર કરવામાં આવ્યો છે.
પ્રથમ આર્થિક સર્વે 1950-51માં રજૂ કરવામાં આવ્યો હતો
એકવાર દસ્તાવેજ તૈયાર થઈ જાય પછી તેને નાણાં પ્રધાન દ્વારા મંજૂરી આપવામાં આવે છે. પ્રથમ આર્થિક સર્વે 1950-55 માં રજૂ કરવામાં આવ્યો હતો. આ દસ્તાવેજ બજેટ સમયે જ રજૂ કરવામાં આવ્યો હતો .1964 થી નાણાં મંત્રાલય બજેટના એક દિવસ પહેલા સર્વે જારી કરી રહ્યું છે.
આર્થિક સર્વેનું શું મહત્વ છે?
આર્થિક સર્વેનું મહત્વ એ છે કે તે દેશની આર્થિક સ્થિતિ દર્શાવે છે. આર્થિક સર્વે મની સપ્લાય, ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર, કૃષિ અને ઔદ્યોગિક ઉત્પાદન, રોજગાર, ભાવો, નિકાસ, આયાત, વિદેશી વિનિમય ભંડાર તેમજ અન્ય સંબંધિત આર્થિક પરિબળોનું વિશ્લેષણ કરે છે.
આ દસ્તાવેજ સરકારનો સૌથી મહત્વપૂર્ણ દસ્તાવેજ છે, જે અર્થતંત્રની મોટી ચિંતાઓ પર પણ ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે. આર્થિક સર્વેનો ડેટા અને વિશ્લેષણ સામાન્ય રીતે કેન્દ્રીય બજેટ માટે નીતિપૂર્ણ અભિગમ પ્રદાન કરે છે.
