Thyroid : સામાન્ય નથી મહિલાઓને થાઈરાઈડ થવુ, જાણો તેના લક્ષણ અને ઘરેલુ ઉપચાર
બુધવાર, 11 જૂન 2025 (19:37 IST)
thyroid
આજના સમયમાં થાઈરોઈડની બીમારી ઝડપથી ફેલાય રહી છે. આ બીમારીમાં વજનને ઘટે જ છે સાથે જ હોર્મોન પણ ગડબડ થઈ જાય છે. આર્યુવેદનુ માનીએ તો થાઈરોઈડ થવાનુ કારણ પિત્ત અને કફ સાથે સંબંધિત છે. થાઈરોઈડ ગ્લેંડ આપણા શરીરમાં જોવા મળનારી સૌથી મોટી અંતસ્ત્રાવી ગ્રંથિયોમાંથી એક છે. થાઈરાઈડ ગ્લેંડમાં ખરાબીને કારણે થાઈરોઈડ સાથે જોડાયેલી સમસ્યાઓ થાય છે. જેને હાઈપરથાયરાયડિજ્મ અને હાઈપોથાયરાયડિજ્મ કહે છે.
થાઈરાઈડ બીમારી શુ છે ?
થાઈરાઈડ ગરદનની અંદર હોય છે. થાઈરાઈડ એક પ્રકારની એંડ્રોક્રાઈન ગ્રંથિ (નલિકાહીન ગ્રંથી) છે, જે હોર્મોન્સ ઉત્પન્ન કરે છે. આ એક સામાન્ય ખામી છે જે પુરુષો કરતાં સ્ત્રીઓમાં વધુ જોવા મળે છે. ચાલો જાણીએ કે સ્ત્રીઓ અને પુરુષોમાં થાઇરોઇડના લક્ષણો શું છે, થાઇરોઇડ રોગની સારવાર શું છે, વગેરે.
થાઈરાઈડના પ્રકાર - Types of Thyroid
મુખ્યરૂપે થાઈરાઈડ બે પ્રકારના હોય છે.
હાઈપરથાઈરાઈડ (hyperthyroidism)
હાઈપોથાયરાઈડ (Hypothyroidism)
હાઇપરથાઇરોઇડિઝમમાં, થાઇરોઇડ હોર્મોન્સ વધુ પડતા પ્રમાણમાં ઉત્પન્ન થાય છે અને હાઇપોથાઇરોઇડિઝમમાં, હોર્મોન્સ ઓછી માત્રામાં ઉત્પન્ન થાય છે. થાઇરોઇડ ગ્રંથિ T3 અને T4 થાઇરોક્સિન નામના હોર્મોન્સ ઉત્પન્ન કરે છે, જેની સીધી અસર પાચનતંત્ર, હૃદયના ધબકારા, શ્વાસ અને શરીરના તાપમાન પર પડે છે.
તે હાડકાં, સ્નાયુઓ, જાતીય, માનસિક વિકાસ અને કોલેસ્ટ્રોલને પણ નિયંત્રિત કરે છે. જ્યારે આપણા શરીરમાં હોર્મોન્સનું સંતુલન ખોરવાઈ જાય છે, ત્યારે આપણા શરીરનું વજન વધવા અથવા ઘટવા લાગે છે, જેને આપણે થાઇરોઇડ સમસ્યા તરીકે જાણીએ છીએ.
થાઈરાઈડના લક્ષણ (Symptoms Of Thyroid In Hindi)
જો તમને થાઈરાઈડની સમસ્યા છે તો તમને શરીરમાં અનેક પ્રકારના લક્ષણ જોવા મળી શકે છે. થાઇરોઇડના લક્ષણો સામાન્ય જીવન અને અન્ય તબીબી પરિસ્થિતિઓ જેવા જ છે, તેથી તેને ઓળખવું થોડું મુશ્કેલ બની જાય છે. અહીં બંને પ્રકારના થાઇરોઇડના લક્ષણોને વિભાજિત કરવામાં આવ્યા છે, જે તમને તેને ઓળખવામાં મદદ કરશે.
હાઈપરથાઈરાઈડ (Hyperthyroidism)
હાઈપરથાઈરાઈડના લક્ષણ શુ છે ?
ચીડિયાપણું
વધુ પડતો પરસેવો.
ચિંતા
હૃદયના ધબકારા વધવા.
અનિદ્રા (ઊંઘની સમસ્યા).
વજન ઘટવું.
વધુ પડતી ભૂખ.
સ્નાયુઓમાં નબળાઈ અને દુખાવો.
હાયપોથાઇરોડિઝમ
હાયપોથાઇરોડિઝમના લક્ષણો શું છે?
ડિપ્રેશન.
ઓછો પરસેવો.
હૃદયના ધબકારા ધીમા.
વધુ પડતા વાળ ખરવા.
હંમેશા થાક અનુભવવો.
સાંધાનો દુખાવો અને સ્નાયુઓમાં જડતા.
આંખો અને ચહેરા પર સોજો.
લોહીમાં કોલેસ્ટ્રોલમાં વધારો.
કબજિયાત.
અનિયમિત માસિક સ્રાવ.
નબળી યાદશક્તિ.
થાઈરોઈડ કેમ થાય છે
આજની વ્યસ્ત લાઈફસ્ટાઈલમાં થાયરોઈડ થવાની સમસ્યા સામાન્ય કારણ છે. ખરાબ જીવનશૈલી અને અનિયમિત ખાવાની આદતો, લાંબા ગાળાનો તણાવ, વૃદ્ધાવસ્થા, આયોડિનની ઉણપ, વાયરલ ચેપ, આનુવંશિકતા, વગેરે. સ્ત્રીઓમાં થાઇરોઇડ વધુ સામાન્ય છે, જેના કારણે તે પુરુષો કરતાં સ્ત્રીઓમાં વધુ જોવા મળે છે. સ્ત્રીઓમાં આના માટે અન્ય ઘણા કારણો હોઈ શકે છે, જેમ કે હોર્મોનલ અસંતુલન, ગર્ભાવસ્થા પછી શારીરિક ફેરફારો, હતાશા, વગેરે.
થાઈરોઈડ માટે ઘરેલુ ઉપચાર
દૂધી: થાઇરોઇડ રોગથી છુટકારો મેળવવા માટે, દરરોજ સવારે ખાલી પેટે દૂધીનો રસ પીવો. આ રોગથી રાહત આપે છે અને રોગને શાંત કરે છે.
લીલા ધાણા: લીલા ધાણાનો ઉપયોગ કરીને થાઇરોઇડ રોગ મટાડી શકાય છે. સૌ પ્રથમ, તેને બારીક પીસી લો અને પછી તેને એક ગ્લાસ પાણીમાં ભેળવીને દરરોજ પીઓ. આ ધીમે ધીમે થાઇરોઇડ રોગને નિયંત્રિત કરે છે.
આયોડિન: થાઇરોઇડના દર્દીઓએ આયોડિનયુક્ત ખોરાક મોટી માત્રામાં લેવો જોઈએ. તેના સારા સ્ત્રોત ડુંગળી, લસણ અને ટામેટા જેવી વસ્તુઓ છે.
નાળિયેર પાણી: આ થાઇરોઇડને નિયંત્રિત કરવામાં પણ ખૂબ મદદરૂપ છે. જો તે દરરોજ શક્ય ન હોય, તો ઓછામાં ઓછું આવા દર્દીએ દર બીજા દિવસે તેનું સેવન કરવું જોઈએ.
હળદર: હળદરમાં કર્ક્યુમિન નામના તત્વો હોય છે, જે થાઇરોઇડને નિયંત્રિત કરવામાં મદદરૂપ સાબિત થાય છે. તેથી, થાઇરોઇડના દર્દીઓ માટે રાત્રે સૂતા પહેલા હળદરવાળું દૂધ પીવું હંમેશા સારું છે.
તુલસી: તેનો ઘરેલું ઉપાય તુલસી સાથે પણ કરી શકાય છે. અડધી ચમચી એલોવેરાનો રસ બે ચમચી તુલસીના રસ સાથે ભેળવીને પીવાથી થાઇરોઇડ મટાડી શકાય છે.
